Аляксандр Аляксандравіч Блок

Аляксандр Аляксандравіч Блок (16 (28) лістапада 1880, Санкт-Пецярбург — 7 жніўня 1921, Петраград) — рускі паэт -сімваліст.

Аляксандр Блок
Александр Александрович Блок
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	16 (28) лістапада 1880[1][2][…]
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[3][1]
Дата смерці	7 жніўня 1921(1921-08-07)[4][1][…] (40 гадоў)
Месца смерці	Петраград, РСФСР[d][3][1]
Пахаванне	Літаратарскія масткі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Бацька	Аляксандр Львовіч Блок[d][1]
Маці	Аляксандра Андрэеўна Кубліцкая-Піятух[d][1][5]
Жонка	Любоў Дзмітрыеўна Блок[d]
Дзеці	мерк. Аляксандр Пятровіч Ноле[d]
Альма-матар	Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, перакладчык, драматург, пісьменнік, філосаф, публіцыст, літаратурны крытык
Кірунак	сімвалізм
Жанр	верш, элегія
Мова твораў	руская
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Блок.

Жыццё і творчасць

Скончыў гісторыка-філалагічны факультэт Пецярбургскага універсітэта (1906). Эстэтычныя погляды А. Блока фарміраваліся пад уплывам ідэалістычнай філасофіі (Платон), рамантычнай (В. Жукоўскі) і філасофска-містычнай лірыкі (У. Салаўёў, А. Белы).

Дэбютаваў вершаваным цыклам «З прысвячэнняў» (Из посвящений) у часопісе «Новый путь» (1902). У першым зборніку «Вершы аб Прыгожай Даме» (1904) спалучаны складаная вобразнасць і містычна-сімвалісцкае ўспрыманне свету. Адыход ад ідэй сімвалізму абвешчаны ў драме «Балаганчык» (1906). Узмацненне сацыяльных тэндэнцый звязана з рэвалюцыяй 1905-07 (цыкл «Горад», 1904-08). Творчасць паэта гэтага перыяду складаная і супярэчлівая, прасякнута пачуццямі адзіноты і расчаравання, пошукамі ідэалу хараства, роздумам над гісторыяй і сучаснасцю (драма «Незнаёмка», 1906; зборнік «Нечаканая радасць», 1907; цыклы «Снежная маска», 1907; «Фаіна», 1908; арг. «Пра рэалістаў», 1907). Пакутліва А. Блок шукаў шляхі збліжэння інтэлігенцыі і народа (драмы «Песня Лёсу», 1909), асуджаў бездухоўнасць мяшчанства, буржуазіі (цыклы «Скокі смерці», 1912-14; «Страшэнны свет», 1909-16), паэтызаваў гістарычнае мінулае Расіі. Ён адчуваў трагічны адрыў сучаснай культуры ад народна-нацыянальных вытокаў і непазбежнасць вялікіх гістарычных перамен. Пастаяннымі ў яго творчасці становяцца тэма Радзімы, прадчуванне рэвалюцыйнай буры (цыклы «Радзіма», 1907-16; «Ямбы», 1907-14, і інш.). Пафасам барацьбы, патрыятызму і грамадзянскасці прасякнуты цыклы «Вольныя думкі» (1907), «На полі Куліковым» (1909). Асэнсаванне «страшнага свету» буржуазных адносін, усведамленне трагедыі сучаснага чалавека ў п'есе «Ружа і крыж» (1912-13). Тэма асобы і гісторыі — цэнтральная ў незакончанай аўтабіяграфічнай паэме «Адплата» (1910-21).

А. Блок. Капліца ў Калбах Пінскага раёна

У І сусветную вайну (з пач. жніўня 1916 да сярэдзіны сакавіка 1917) ён праходзіў вайсковую службу на Палессі на будаўніцтве дарог і ваенных умацаванняў. У сваіх палескіх малюнках адлюстраваў наваколлі вёсак Піншчыны.

Падзеі Кастрычніцкай рэвалюцыі асэнсоўваў у рамантычных паэмах «Дванаццаць» і «Скіфы», публіцыстычным артыкуле «Інтэлігенцыя і рэвалюцыя» (усе 1918). Са снежня 1918 Аляксандр Блок перажываў своеасаблівы разлад з рэчаіснасцю і творчы крызіс.

Пахаваны на Смаленскіх могілках (Петраград), у 1944 г. перапахаваны на Літаратарскіх мастках Волкавых могілак (Ленінград). У 1980 годзе адкрыты Музей-кватэра А. А. Блока.

Беларускія пераклады

На беларускую мову творы А. Блока перакладалі І. Дварчанін (паэма «Дванаццаць», 1926) і А. Дудар (паэма «Дванаццаць», 1926), С. Грахоўскі («Выбраныя вершы і паэмы». Мн., 1980), а таксама В. Болбас^[6], Алесь Бадак^[7], С. Дзяргай, М. Дукса, С. Законнікаў, М. Калачынскі, Р. Лынькоў, Я. Сіпакоў, М. Федзюковіч і інш.

У 2023 годзе выйшаў том выбранай лірыкі Блока^[8].

Бібліяграфія

• Блок, А. Выбраная паэзія / Аляксандр Блок ; пер. з рускай Г. Ліхтаровіча. — Мінск : УП "Энцыклапедыкс", 2023. — 104 с. (Паэты планеты).
• Собр. соч. Т. 1—8. М.; Л., 1960-63.

Зноскі

1. Белинков А. В., Михайлов О. Н. Блок А. // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1. — С. 642–645.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24258969'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4081945'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26690108'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396'></a>
2. Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004. Праверана 1 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a>
3. Саакянц А. А. Блок Александр Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1970. — Т. 3 : Бари — Браслет. — С. 423. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17908574'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
4. Саакянц А. А. Блок Александр Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1970. — Т. 3 : Бари — Браслет. — С. 423. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17908574'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
5. В. Енишерлов Кублицкая-Пиоттух // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1978. — Т. 9. — С. 396.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26690119'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4175674'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24259022'></a>
6. Блок, А. Аб мужнасьці, аб вычынах і славе... // У кн.: Болбас, В. Забытыя прывіды мрояў: Навелы і пераклады. — Мінск: Логвінаў, 2004. — 120 с. — ISBN 985-6701-27-9.
7. Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
8. Выбраная паэзія / Аляксандр Блок. — Мінcк : Энцыклапедыкс, 2023. — 101 с — (Паэты планеты).