Антыгона

Антыго́на (стар.-грэч.: Ἀντιγόνη) — персанаж старажытнагрэчаскай міфалогіі^[3], старэйшая дачка фіванскага цара Эдыпа і Іакасты^[4], была сястрой Этэокла, Палініка і Ісмены.

Антыгона
Пол	жанчына
Бацька	Эдып[1][2][…]
Маці	Іакаста[1][2][…]
Браты і сёстры	Палінік[2], Этэокл[d][2] і Ісмена[2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Антыгона і Эдып пакідаюць Фівы

Антыгона і Палінік

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Антыгона (значэнні).

Антыгона суправаджала бацьку ў яго добраахвотным выгнанні ў Калон, горад Атыкі^[5], а пасля яго смерці вярнулася ў Фівы. Нявеста Гемана ^[6].

Жан-Батыст Юг. Эдып і Антыгона, 1885

Антыгона хавае Палініка

Тут яна пахавала цела Палініка, які загінуў у паходзе сямі супраць Фіваў, і застаўся не пахаваным з прычыны забароны^[7] Крэонта, новага ўладара Фіваў. Антыгона тайна пахавала цела Палініка (або кінула яго ў той жа касцёр, дзе спальвалі цела яго брата). Паводле іншай версіі, яна прысыпала яго пяском і здзейсніла ўзліванні^[8]. Паводле аднаго апавядання, Антыгона дзейнічала не ў адзіночку, а разам з Аргіяй, удавой Палініка. Месца, дзе яна цягнула цела Палініка да кастра Этэокла, звалася Волак Антыгоны^[9].

За гэта парушэнне яго забароны Крэонт асудзіў Антыгону на пахаванне жывой^[10], яна павесілася^[11]. Прысуд гэты прывёў у роспач жаніха яе, Гемана, сына Крэонта, і ён забіў сябе.

Антыгона ўяўляе сабой ідэал кахання да бацькоў і высакароднай самаадданасці пры выкананні свайго абавязку ў адносінах да брата, самаадданасці, якая і прывяла яе да трагічнай смерці. Гэткай яна і з'яўляецца ў дзвюх трагедыях Сафокла: «Эдып у Калоне» і «Антыгона», якія абессмяроцілі яе імя і неаднаразова перакладаліся на мноства моў (пераклады Гёльдэрліна — 1804). Гераіня трагедыі Эсхіла «Сямёра супраць Фіваў», трагедый Еўрыпіда «Фінікіянкі» і «Антыгона», Астыдаманта Малодшага і Акцыя «Антыгона», Сенекі «Фінікіянкі».

У гонар Антыгоны быў названы буйны астэроід (129) Антыгона з групы галоўнага пояса, адкрыты ў 1873 годзе.

Вобраз у новым і найноўшым мастацтве

• 1580: Антыгона, або Спачуванне, драма Рабера Гарнье
• 1638: трагедыя Жана Ратру
• 1664: Фіваіда, трагедыя Расіна
• 1756: опера Глюка па лібрэта Метастазіа
• 1772: опера Тамаза Траэты
• 1774: опера Іозефа Мыслівечэка
• 1783: трагедыя Альф’еры
• 1922: драма Както (опера Анегера на яе аснове — 1927)
• 1944: драма Ануя
• 1948: опера Карла Орфа (паводле Сафокла ў перакладзе Гёльдэрліна)
• 1948: Антыгона-мадэль, п'еса Брэхта
• 1950: Антыгона Велес, драма Леапольда Марэчаля (опера на яе аснове — 1991)
• 1960-1961: драма славенскага пісьменніка Дамініка Смоле
• 1968: Страсці па Антыгоне Перэс, драма пуэртарыканскага пісьменніка Луіса Рафаэля Санчэса
• 1973: Востраў, драма Атала Фугарда (ПАР)
• 1992: Антыгона ў Нью-Ёрку, п'еса Януша Главацкага
• 1995-1996: опера Мікіса Тэадаракіса
• 1997: раман французскага пісьменніка Анры Башо (паралельна яму напісаны аўтабіяграфічны Дзённік Антыгоны, 1999)
• 2004: Пахаванні ў Фівах, драма Шэймаса Хіні (опера Дамініка Лежандра па лібрэта Хіні і Дэрэка Уолката — 2008)
• 2008: аратарыяльная опера Сяргея Слонімскага

Гл. таксама

• Антыгона, жонка Пелея
• Антыгона, дачка Лаамедонта