Аперацыя «Сажытэр»

Аперацыя «Сажытэр» (фр.: Opération Sagittaire, бел.: «стралец») — аперацыя ўрада Францыі па эвакуацыі суайчыннікаў з Судана. Вываз французскіх грамадзян пачаўся на фоне сутыкненняў паміж прыхільнікамі генералаў Абдэля аль-Бурхана і Махамеда Дагала.

Аперацыя «Сажытэр»
Асноўны канфлікт: Канфлікт у Судане (2023), Эвакуацыя замежнікаў з Судана (2023)
Дата	з 22 па 28 красавіка 2023
Дата пачатку	22 красавіка 2023
Дата сканчэння	28 красавіка 2023
Месца	Судан
Прычына	пачатак баявых дзеянняў
Удзельнікі	Узброеныя сілы Францыі  (фр.)
Вынік	звыш 1000 французаў і замежнікаў вывезены
Траўмы	1 вайсковец

Перадгісторыя

Баявыя дзеянні ў Судане ўспыхнулі 15 красавіка 2023 года, спачатку ахапіўшы сталіцу, а хутка і розныя іншыя часткі краіны. Сам канфлікт стаў следствам барацьбы за ўладу, а таксама няўдалай спробы інтэграцыі Сіл аператыўнай падтрымкі ў шэрагі арміі.

Успышка гвалту заахвоціла свет сачыць за сітуацыяй у Судане, а ўрады дзяржаў перайсці да выратавання сваіх грамадзян з «гарачай кропкі». Аднак сама эвакуацыя была абцяжарана з-за баявых дзеянняў у сталічным Хартуме, асабліва ў міжнародным аэрапорце і вакол яго. Гэта вымусіла многіх ехаць на машынах у Порт-Судан, які знаходзіцца прыкладна ў 650 км на паўночны ўсход ад Хартума^[1], адкуль замежнікі вывазіліся па паветры альбо караблямі. Іншыя эвакуацыі праводзіліся праз наземныя пагранпераходы.

Падрыхтоўка

Французскія ўлады пачалі планаваць эвакуацыю ўжо 17 красавіка. Разглядаліся два варыянты па выратаванню суайчыннікаў: першы — вывесці французаў з Хартума ў Порт-Судан, другі — па паветры з аэрапартаў Цэнтральнага Судана. У рэшце рэшт было вырашана выбраць за аснову менавіта другое. Урад дамовіўся з прадстаўнікамі генерала аль-Бурхана, якія для вывазу замежнікаў далі згоду на выкарыстанне авіябазы Вадзі-Саедна^[2].

18 красавіка на французскай ваеннай базе ў Джыбуці пачалася падрыхтоўка самалётаў A400M  (англ.), C-130H і запраўшчыка A330 MRTT  (англ.). Было вылучана амаль 30 тон абсталявання, транспартных сродкаў і 150 вайскоўцаў^[3] (байцы 5-га замежнага агульнавайсковага палка  (фр.), камандавання спецыяльных аперацый  (фр.), медыцынскіх часцей армейскай службы аховы здароўя і GIGN  (фр.)^[4]). Да гэтых сіл далучыліся два A330, накіраваныя з баз у самой Францыі^[5][6].

Правядзенне

У ноч з 22 на 23 красавіка на авіябазу Вадзі-Саедна прыбылі першыя французскія самалёты^[7].

У той жа дзень у Амдурмане эвакуяцыйны канвой, які накіроўваўся з пасольства Францыі ў Хартуме, трапіў пад абстрэл^[8]. Падчас атакі адзін вайсковец быў цяжка паранены куляй у жывот. Увечары ў Джыбуці прыбылі два самалёты з амаль 200 французскімі і замежнымі грамадзянамі, уключаючы дыпламатычны персанал дэлегацыі Еўрапейскага Саюза^[9][10].

24 красавіка пяццю заходамі A400M і двума C-130H вывезена каля 300 чалавек^[11][12].

25 красавіка фрэгат «Латарынгія»  (фр.) забраў некалькі сотняў супрацоўнікаў ААН і іх сем’і з Порт-Судана ў Саудаўскую Аравію^[13][14]. 26 красавіка карабель прыбыў у Джыду з 398 людзьмі на борце^[15].

У ноч з 27 на 28 красавіка праведзены апошнія рэйся: адзін C130 і два A400M з аэрапорта Эль-Фашыра эвакуявалі каля сотні прадстаўнікоў ААН^[16].

Вынікі

Па паветры эвакуяваны за 9 рэйсаў паміж Джыбуці і Хартумам 538 чалавек, у тым ліку 209 французаў^[17][18]. Па моры вывезены 398 чалавек, уключаючы 5 французаў^[19]. У агульнай складанасці выратавана 216 французскіх грамадзян і больш за 800 грамадзян з больш чым 80 краін свету^[20].

Зноскі

1. Which countries have evacuated nationals from Sudan?. Al Jazeera(англ.). 2023-04-23. Праверана 2023-04-24.
2. Conflit au Soudan : comment la France a évacué ses ressortissants
3. Opération SAGITTAIRE : évacuation de ressortissants du Soudan
4. Comment l'opération française d'évacuation du Soudan a été préparée ? Son bilan
5. L'opération française Sagittaire est en cours au Soudan
6. Près de 400 ressortissants évacués grâce à l'opération Sagittaire
7. How France led the evacuation of foreigners from Khartoum
8. Soudan : L'Élysée confirme la blessure d'un commando des forces spéciales lors de l'opération Sagittaire
9. Affrontements au Soudan: comment se déroule l'évacuation des ressortissants français
10. Soudan : la France évacue ses ressortissants, une opération d’une « extrême complexité »
11. Soudan : un troisième avion français atterrit à Djibouti, 388 personnes évacuées
12. Soudan : la France a fini ses évacuations
13. Au Soudan, l’«opération Sagittaire» française, planche de salut internationale
14. Soudan: premier bilan de l’opération d’évacuation de la France
15. Une frégate venant de Toulon participe aux évacuations des ressortissants étrangers du Soudan
16. La France a évacué plus de 1.000 personnes du Soudan
17. Soudan : 538 personnes évacuées par le Quai d’Orsay, le Français blessé à Khartoum est un soldat, selon M. Macron
18. Au Soudan, une opération française d’évacuation d’une « extrême complexité »
19. Une frégate toulonnaise joue un rôle majeur dans le cadre des évacuations de ressortissants au Soudan
20. Opération Sagittaire au Soudan : la France a évacué plus de 900 ressortissants