Артэмісія I

Артэмісія I (стар.-грэч.: Ἀρτεμισία) — кіраўніца Карыі, падданая персідскага валадара Ксеркса. Магчыма, мела тытул сатрапа. Удзельніца марской бітвы пры Саламіне.

Артэмісія
Ἀρτεμισία
сатрап Карыі
Нараджэнне	V стагоддзе да н.э.[1] Галікарнас, Бодрум, Правінцыя Мугла, Турцыя
Смерць	V стагоддзе да н.э. Эфес, Сельчук[d], Правінцыя Ізмір, Турцыя
Род	Lygdamid dynasty[d]
Бацька	Лігдамед
Дзеці	Пісіндэлід[d]
Прыналежнасць	Ксеркс I
Бітвы	Second Persian invasion of Greece[d] Battle of Salamis[d][2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дакладныя гады жыцця Артэмісіі невядомы. Згодна Герадоту, яе бацька Лігдамед быў галікарнасцам. Маці паходзіла з Крыта. Пасля смерці мужа, сатрапа Карыі, яна ўзначаліла яго валоданні. У 480 г. да н. э. прыняла ўдзел у бітве пры Саламіне на баку персаў. Герадот паведамляў, што ў Артэмісіі ў той момант гадаваўся маленькі сын. Яна падрыхтавала і сама ўзначаліла 5 караблёў, на якіх плылі малаазіяцкія дарыйцы. Уплыў Артэмісіі быў значным. Герадот паведамляў, што да яе парадаў прыслухоўваўся сам Ксеркс ^[3]. Артэмісія выступала супраць вялікай бітвы паміж флатамі персаў і грэкаў, паколькі лічыла, што грэкі пераўзыходзяць персаў на моры "як мужчына жанчыну". Аднак Ксеркс не паслухаў парады ^[4].

Калі бітва пры Саламіне персамі была ўжо прайграна, карабель, на якім плыла кіраўніца Карыі, пераследваўся афінянамі. Каб пазбегнуць сутычкі з ворагам, Артэмісія пратараніла карабель саюзнікаў. Афіняне вырашылі, што яна перайшла на іх бок, і скончылі пераслед. Цікава, што за захоп Артэмісіі ў палон грэчаскае камандаванне абяцала 1000 драхм.

Служкі Ксеркса прынялі патоплены Артэмісіяй карабель за грэчаскі і паведамілі валадару аб яе гераізме. Ксеркс нібы на гэта заўважыў: "Мае мужчыны ператварыліся ў жанчын, а жанчыны ў мужчын". Пасля няўдалай бітвы Артэмісія параіла Ксерксу адступіць з Грэцыі, хаця яго сухапутная армія ўсё яшчэ ўяўляла значную сілу. На гэты раз персідскі ўладар пагадзіўся з ёю. Артэмісія вярнулася са сваімі караблямі і сынамі Ксеркса ў Эфес і больш не прымала ўдзел у вайне ^[5].

Зноскі

1. https://www.britannica.com/biography/Artemisia-I
2. https://www.argia.eus/argia-astekaria/2647/salaminako-emakumeak
3. Герадот, VII:99
4. Герадот, VIII:68 - 69
5. Герадот, VIII:87 - 88, 93, 101 - 103