Беларускае оптыка-механічнае аб’яднанне

Беларускае оптыка-механічнае аб’яднанне (скарочана: БелОМА) — беларускі вытворца аптычнай, оптыка-механічнай і оптыка-электроннай апаратуры, аб’яднанне прадпрыемстваў оптыка-механічнай прамысловасці СССР і Рэспублікі Беларусь. Заснавана ў 1971^[1] годзе на базе Мінскага механічнага завода імя С. І. Вавілава.

ААТ «Беларускае оптыка-механічнае аб’яднанне»
Тып	Адкрытае акцыянернае таварыства
Заснаванне	1971
Заснавальнікі	Мінскі механічны завод імя С. І. Вавілава, (Мінск), Завод «Зеніт» (Вілейка), Завод «Дыяпраектар» (Рагачоў)
Краіна	Беларусь
Размяшчэнне	Мінск
Адрас	Мінск
Ключавыя постаці	Аляксандр Іванавіч Мароз (генеральны дырэктар)
Галіна	вытворчасць оптыка-электронных прыбораў
Прадукцыя	Фотаапаратура, дакладная аптычная механіка, электроніка, фотоаппаратура, прыцэлы, дальнамеры, прыборы начнога бачання
Даччыныя кампаніі	Зеніт (завод)[d]
Сайт	belomo.by

Склад аб’яднання

• ААТ «ММЗ імя С. І. Вавілава» — кіруючая кампанія холдынга «БелОМА» г. Мінск — асабліва складаная оптыка-механічная і оптыка-электронная апаратура (касмічныя, тапаграфічныя, спектразанальныя, фотаграметрычныя сістэмы і комплексы; кінатэадалітная тэхніка; бронетанкавыя, гідрастабілізаваныя аптычныя прыцэлы, прыборы лазернага навядзення; прамысловыя перасоўныя і стацыянарныя кінаўстаноўкі).
• ААТ «Зеніт — БелОМА», г. Вілейка — фотатэхніка, аптычныя прыцэлы для стралковай зброі, прыборы назірання, вагавымяральная тэхніка.
• ААТ «Рагачоўскі завод „Дыяпраектар“» г. Рагачоў — дыяпраекцыйная тэхніка, розныя віды прыцэлаў і прыбораў навядзення для бронетанкавай тэхнікі.
• ААТ «Жлобінскі завод „Святло“» г. Жлобін — рэпрадукцыйная тэхніка, фотапавелічальнікі, аптычныя прыборы для патрэб МУС.
• НТЦ «ЛЭМТ» БелОМА г. Мінск — распрацоўка і вытворчасць лазерных вырабаў і вырабаў медыцынскага прызначэння.

Узоры прадукцыі

• 
  Фотаапарат «Вілія-аўта» (БелОМА)
• 
  Фотаапарат «Зеніт-ЕТ» (БелОМА)
• 
  Фотаапарат «Зеніт-21XS» (БелОМА)
• 
  Аб’ектыў «МС Пеленг 3.5/8A» (рыбіна вока)

Сумесныя прадпрыемствы

• У снежні 2024 года Беларускае оптыка-механічнае аб’яднанне ліквідавала былое сумеснае прадпрыемства «Zeiss-БелОМА». Патрэбнасць у захаванні юрыдычнай асобы адпала пасля таго, як летам 2024 года Сarl Zeiss Group выйшла з капіталу СП, дзе мела 60% долю.
• СП з італьянцамі «БелОМА-Coemar» пачало ліквідавацца ў 2021 годзе. Гэты працэс станам на пачатак 2025 года працягваецца^[2].

Міжнародныя санкцыі

У 2022 годзе «БелОМА» апынулася пад санкцыямі Еўрасаюза (Чорны спіс Еўрасаюза), ЗША, Швейцарыі і Японіі^[3].

12 мая 2023 года Украіна ўвяла санкцыі супраць НТЦ «ЛЭМТ»^[4], 27 мая — супраць ММЗ імя С. І. Вавілава^[5], а 1 ліпеня — супраць генеральнага дырэктара БелОМА Аляксандра Мароза, дырэктара НТЦ «ЛЭМТ» Аляксея Шкадарэвіча і некалькіх прадпрыемстваў аб’яднання^[6]. У жніўні 2023 года Вялікабрытанія^[7] і Канада^[8] таксама далучыліся да санкцый супраць аб’яднання. 5 снежня 2023 года Міністэрства фінансаў ЗША ўвяло абмежавальныя меры адносна самой кампаніі, НТЦ «ЛЭМТ», «Зеніт — БелОМА», а таксама іх кіраўнікоў Мароза, Шкадарэвіча і Гайчука^[9][10].

У красавіку 2024 года ЗША пашырылі санкцыі і на Дзмітрыя Міхальцова, тэхнічнага дырэктара ММЗ імя Вавілава^[11][12]. У чэрвені 2024 года «БелОМА», Мароза, «Зеніт — БелОМА» і «ЛЭМТ» дадалі ў Чорны спіс Еўрасаюза^[13]; у ліпені да гэтых санкцый далучыліся таксама Швейцарыя^[14], Албанія, Боснія і Герцагавіна, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Малдова, Нарвегія, Паўночная Македонія, Украіна, Чарнагорыя^[15]. У верасні 2024 года Новая Зеландыя таксама далучылася да санкцый супраць «БелОМА» і Мароза^[16]. Са жніўня 2024 года завод «Дыяпраектар», яго дырэктар і два намеснікі дырэктара знаходзяцца ў санкцыйным спісе ЗША^[17].

24 лютага 2025 года кампанія ўключана ў санкцыйны спіс Аўстраліі^[18].

Зноскі

1. Немного истории Архівавана 26 лютага 2015. (руск.) // Сайт БелОМА
2. Без Zeiss и Coemar. БелОМО полностью избавился от «влияния Запада» (руск.)
3. Білоруське оптико-механічне об'єднання «БелОМО» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 красавіка 2023. Праверана 15 красавіка 2023.
4. Камбайны «Гомсельмаша» больш не паедуць ва Украіну (нявызн.). Новы Час (12 мая 2023).
5. Украина ввела санкции против 51 человека и 220 юридических лиц. В списке структуры РЖД и 19 белорусских предприятий (руск.). Настоящее Время (27 мая 2023).
6. Белорусский академик попал под украинские санкции (руск.)(недаступная спасылка). Народная Воля (1 ліпеня 2023). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2023. Праверана 9 ліпеня 2023.
7. Вялікабрытанія сёння дадала шэсць пазіцый у санкцыйны спіс супраць Беларусі (нявызн.). Наша Ніва (8 жніўня 2023).
8. Санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі пашырыла Канада (нявызн.). Наша Ніва (9 жніўня 2023).
9. Тапузідзіс, Шаўцоў, Шакуцін… ЗША ўвялі новыя санкцыі супраць фізічных і юрыдычных асоб Беларусі (нявызн.). Наша Ніва (5 снежня 2023).
10. Russia-related Designations; Belarus Designations; Issuance of Belarus General License (англ.). Міністэрства фінансаў ЗША (5 снежня 2023). Праверана 6 снежня 2023.
11. Хто і за што трапіў пад новыя санкцыі ЗША і Канады: гандляры беларускай зброяй, забойцы Ашурка… (нявызн.). Белсат (16 красавіка 2024).
12. Treasury Targets Belarusian Sanctions Evasion Networks and Cogs in Russia’s War Machine (англ.). Міністэрства фінансаў ЗША (15 красавіка 2024). Праверана 2 чэрвеня 2024.
13. Council Decision (CFSP) 2024/1738 of 24 June 2024 (англ.). EUR-Lex.
14. Ukraine: Switzerland adopts further sanctions against Russia (англ.). Федэральны савет Швейцарыі.
15. Statement by the High Representative on behalf of the EU on the alignment of certain third countries concerning restrictive measures in respect of actions undermining or threatening the territorial integrity, sovereignty and independence of Ukraine (англ.). Савет Еўрапейскага саюза.
16. Russia Sanctions Amendment Regulations (No 4) 2024 (англ.). New Zealand Legislation.
17. New Measures to Degrade Russia’s Wartime Economy (англ.). Дзяржаўны дэпартамент ЗША (23 жніўня 2024).
18. Австралия ввела крупнейший с начала войны пакет санкций в отношении России. В списке есть беларусские предприятия и чиновники