Аляксей Пятровіч Шкадарэвіч

Аляксей Пятровіч Шкадарэвіч (нар. 27 кастрычніка 1947, Капыль, Мінская вобласць) — беларускі фізік. Доктар фізіка-матэматычных навук (1988), прафесар (1990), член-карэспандэнт НАН Беларусі (2004), акадэмік НАН Беларусі (2014).

Аляксей Пятровіч Шкадарэвіч
Дата нараджэння	27 кастрычніка 1947(1947-10-27) (77 гадоў)
Месца нараджэння	Капыль, Капыльскі раён, Бабруйская вобласць, Беларуская ССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь[1]
Род дзейнасці	навуковец
Месца працы	Інстытут фізікі імя Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі БелОМА
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук (1988)
Навуковае званне	прафесар (1990) акадэмік НАН Беларусі (2014)
Альма-матар	БДУ (1970)
Прэміі
Узнагароды

Біяграфія

Нарадзіўся 27 кастрычніка 1947 года ў Капылі. У 1965 годзе скончыў сярэднюю школу № 2 Капыля імя Цішкі Гартнага^[2].

У 1970 годзе скончыў Белдзяржуніверсітэт.

У 1970—1979 гадах працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР стажорам-даследчыкам, малодшым і старшым навуковым супрацоўнікам. З 1979 года ў БелОМА: начальнік Міжведамаснага канструктарскага аддзела, з 1984 года — начальнік аддзялення — намеснік галоўнага інжынера ЦКБ «Пеленг».

З 1992 года — дырэктар Навукова-тэхнічнага цэнтра «ЛЭМТ» Беларускага оптыка-механічнага аб’яднання.

Навуковая дзейнасць

Навуковыя даследаванні ў галіне лазернай фізікі, оптыка-электроннага і лазернага прыборабудавання. Даследаваў цвердацельныя перабудоўваемыя лазеры з селектыўнай напампоўкай, што дазволіла прапанаваць эфектыўныя метады пошуку перспектыўных лазерных асяроддзяў з зададзенымі ўласцівасцямі, увесці ў практыку звыш 20 новых лазерных матэрыялаў. Выявіў фотатропны эфект на іонах Cr4+ у крышталях гранату, які з’яўляецца асноўным матэрыялам для пасіўнай мадуляцыі мацунку неадымавых лазераў. Даследаваў фізічныя ўласцівасці F2-цэнтраў афарбоўкі ў крышталях фторыстага ліцця, на аснове якіх распрацаваў прамысловую тэхналогію атрымання лазерных асяроддзяў, што дазволіла стварыць перспектыўную элементную базу для канструявання лазерных прыбораў і сістэм шырокага прызначэння, якія прымяняюцца на касмічных апаратах, у ваеннай тэхніцы і дальнаметрыі. Асвоіў вытворчасць у рэспубліцы лазераў на александрыце, сапфіры з тытанам, лазераў з дыёднай напампоўкай, лазераў з бяспечнай даўжынёй хвалі выпраменьвання, палімерных лазераў на фарбавальніках. Распрацаваў і прамыслова асвоіў вытворчасць лазерных апаратаў і прыбораў для прымянення ў медыцынскіх установах Беларусі (афтальмалогіі, анкалогіі, хірургіі, дэрматалогіі) і народнай гаспадарцы: на машынабудаўнічых прадпрыемствах, у шыннай прамысловасці, паліграфіі, дрэваапрацоўцы і лясной гаспадарцы.

Аўтар звыш 370 навуковых прац, у тым ліку 5 манаграфій, 3 вучэбных дапаможнікаў і больш за 90 вынаходстваў.

Узнагароды і прэміі

• Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2000, у аўтарскім калектыве) — за цыкл работ «Механізмы развіцця, метады і сродкі лячэння глаўкомы, катаракты, фотапашкоджанняў сятчаткі вока»;
• ордэн Пашаны (2015)^[3];
• ордэн Айчыны III ступені (2021)^[4].

Санкцыі

1 ліпеня 2023 года Украіна ўвяла санкцыі супраць Аляксея Шкадарэвіча^[5].

5 снежня 2023 года быў унесены ў спіс спецыяльна прызначаных грамадзян і заблакіраваных асоб ЗША^[6][7].

Бібліяграфія

• Физика и спектроскопия лазерных кристаллов. М., 1986.
• Recent Advance in Solid State Lasers // OSA Proceedings. 1989. V.5. Р.60-63.
• Роль интеграции науки, образования и производства в развитии приборостроения Республики Беларусь // Материалы Первого съезда ученых Республики Беларусь. Мн., 2007.

Зноскі

1. https://bis.nlb.by/by/documents/140360
2. Знаменитые выпускники Архівавана 30 снежня 2021.
3. Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 2 кастрычніка 2015 года № 411 «Аб узнагароджанні»
4. Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 кастрычніка 2021 года № 417 «Аб узнагароджанні»
5. Белорусский академик попал под украинские санкции (руск.)(недаступная спасылка). Народная Воля (1 ліпеня 2023). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2023. Праверана 9 ліпеня 2023.
6. Тапузідзіс, Шаўцоў, Шакуцін… ЗША ўвялі новыя санкцыі супраць фізічных і юрыдычных асоб Беларусі (нявызн.). Наша Ніва (5 снежня 2023).
7. Russia-related Designations; Belarus Designations; Issuance of Belarus General License (англ.). Міністэрства фінансаў ЗША (5 снежня 2023). Праверана 6 снежня 2023.