Блюшчык

Блю́шчык, Расходнік^[1] (Glechoma) — род шматгадовых травяністых раслін сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae). Усяго 10—12 відаў, распаўсюджаных у лясах Еўразійскага кантынента і Паўночнай Амерыкі.

Блюшчык
Блюшчык плюшчападобны Агульны выгляд квітнеючай расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Ясноткавыя Падсямейства:  Nepetoideae Трыба:  Мятныя Падтрыба:  Nepetinae Род:  Блюшчык
Міжнародная навуковая назва
Glechoma L.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   500297 NCBI   21766 EOL   61046 GRIN   g:4983 IPNI   20864-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Расходнік.

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя травы з паўзучымі сцёбламі і доўгімі ўкаранёнымі кветаноснымі парасткамі даўжынёй 20—25 см. Лісце супраціўнае, зубчастае, укрытае валаскамі.

Кветкі маленькія, трубчастыя, двухгубыя, ліловыя, па некалькі ў пазухах лісця. Плод — цэнобій з 4-х арэшкаў.

Распаўсюджванне і экалогія

Расце па хмызняковым зарасніках, у лясах, на лугах і як пустазелле каля жылля.

У прыродзе блюшчык мае шырокае распаўсюджванне — Усходняя і Сярэдняя Еўропа, Каўказ, Сібір, Далёкі Усход, Сярэдняя і Малая Азія, Паўночная Амерыка^[2], Японія, Кітай, Манголія.

На Беларусі 2 віды роду: Блюшчык плюшчападобны (Glechoma hederacea) і Glechoma hirsuta^[3].

Значэнне і ўжыванне

Лекавыя, меданосныя і дэкаратыўныя расліны. Блюшчык змяшчае эфірныя алеі, халін і дубільныя рэчывы; быдлам не ўжываецца. Некаторыя віды ядавітыя.

Свежае лісце блюшчыка выкарыстоўваецца для араматызацыі алкагольных і вырабу танізуючых напояў^[4].

Блюшчык здаўна ўжываўся для прафілактыкі атручванняў свінцом у мастацкіх майстэрнях і ў малярнай вытворчасці, для лячэння пры атручванні цяжкімі металамі^[5].

Віды

• Glechoma biondiana (Diels) C.Y.Wu & C.Chen
• Glechoma decolorans (Hemsl.) Turrill
• Glechoma grandis (A.Gray) Kuprianova
• Glechoma hederacea L. — Блюшчык плюшчападобны
• Glechoma hindostana Roth
• Glechoma hirsuta Waldst. & Kit. — Блюшчык цвёрдаваласісты
• Glechoma longituba (Nakai) Kuprian.
• Glechoma nivalis (Benth.) Press
• Glechoma pharica (Prain) Turrill
• Glechoma serbica Halácsy & Wettst.
• Glechoma sinograndis C.Y.Wu

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 60. — 160 с. — 2 350 экз.
2. USDA NRCS
3. Растения Беларуси
4. Esther Gallwitz: Kleiner Kräutergarten — Blumen und Kräuter bei den Alten Meistern im Städel, Suhrkamp Taschenbuch Verlag, Frankfurt am Main 1992, ISBN 3-458-33518-8, S. 140
5. Будра плющевидная — Блюшчык плюшчападобны (расходнiк, горлечнiк) — Glechoma hederaceae Архівавана 27 ліпеня 2008.