Людвіг Больцман

Лю́двіг Бо́льцман (ням.: Ludwig Eduard Boltzmann, 20 лютага 1844, Вена, Аўстрыйская імперыя — 5 верасня 1906, Дуіна, Італія) — аўстрыйскі фізік-тэарэтык, адзін з заснавальнікаў класічнай статыстычнай фізікі і малекулярна-кінетычнай тэорыі. Член Венскай (1895), Пецярбургскай (1899) і іншых акадэмій навук.

Людвіг Больцман
Ludwig Eduard Boltzmann
Дата нараджэння	20 лютага 1844(1844-02-20)[1][2][…]
Месца нараджэння	Вена, Аўстрыйская імперыя
Дата смерці	5 верасня 1906(1906-09-05)[3][4][…] (62 гады)
Месца смерці	Дуіна, Італія
Месца пахавання	Цэнтральныя могілкі ў Вене[d]
Грамадзянства	Аўстра-Венгрыя
Жонка	Henriette von Aigentler[d]
Дзеці	Henriette Boltzmann[d] і Ida Boltzmann[d]
Род дзейнасці	фізік, хімік, выкладчык універсітэта, матэматык, філосаф, фізік-тэарэтык
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка
Месца працы	Універсітэт Граца Венскі ўніверсітэт Мюнхенскі ўніверсітэт Лейпцыгскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філасофіі[5] (1866)
Альма-матар	Венскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	І. Стэфан
Вядомыя вучні	П. Эрэнфест М. Смалухоўскі Ф. Хазенерль Г. Херглотц
Вядомы як	заснавальнік статыстычнай механікі і малекулярна-кінетычнай тэорыі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Саксонская акадэмія навук[d] (30 верасня 1902) Шведская каралеўская акадэмія навук Баварская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Французская акадэмія навук Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Аўстрыйская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Саксонская акадэмія навук[d] Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Турынская акадэмія навук[d][6] Гётынгенская акадэмія навук
Узнагароды	ганаровы доктар Універсітэта Осла[d] ганаровы доктар Оксфардскага ўніверсітэта[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1 чэрвеня 1899)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Надмагільны помнік Больцману на Цэнтральных могілках у Вене, з бюстам і формулай энтрапіі.

Скончыў Венскі ўніверсітэт (1866). Прафесар універсітэтаў у Грацы (1869—1873, 1876—1889), Вене (1873—1876, 1894—1900 і з 1903), Мюнхене (1889—1894) і Лейпцыгу (1900—1902).

Навуковы ўклад

Навуковыя працы па кінетычнай тэорыі газаў, тэрмадынаміцы, тэорыі выпрамянення, матэматыцы, механіцы і інш.

Разам з Дж. К. Максвелам распрацаваў статыстыку Больцмана, устанавіў сувязь паміж энтрапіяй і тэрмадынамічнай імавернасцю (гл. прынцып Больцмана), заклаў асновы тэорыі неабарачальных працэсаў, у 1884 тэарэтычна адкрыў адзін з законаў цеплавога выпрамянення (гл. закон выпрамянення Стэфана—Больцмана).

Адстойваў матэрыялістычныя пазіцыі ў фізіцы і тэорыі пазнання, абвергнуў гіпотэзу «цеплавой смерці» Сусвету.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Ludwig Boltzmann // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Ludwig Boltzmann // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168'></a>
4. Brozović D., Ladan T. Ludwig Boltzmann // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619'></a>
5. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
6. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>