Брытанскі музей

Брытанскі музей (англ.: British Museum)  — галоўны гісторыка-археалагічны музей Брытанскай імперыі (цяпер — Вялікабрытаніі) і адзін з найбуйнейшых музеяў свету, другі па наведвальнасці пасля Луўра^[26].

Брытанскі музей
Лагатып
Заснаваны	1753
Заснавальнік	Ганс Слоан[1][2]
Адкрыты	1759
Месцазнаходжанне	The British Museum, Great Russell Street, London WC1B 3DG
Наведвальнікі	6 701 036 чал. (2013)[3] 6 820 686 чал. (2015)[4][5] 6 695 213 чал. (2014)[6] 6 420 395 чал. (2016)[7] 5 820 000 чал. (2018)[8] 6 239 983 чал. (2019)[9] 4 868 176 чал. (2004)[10] 4 536 064 чал. (2005)[11] 4 837 878 чал. (2006)[12] 5 418 265 чал. (2007)[13] 5 932 897 чал. (2008)[14] 5 569 981 чал. (2009)[15] 5 842 138 чал. (2010)[16] 5 848 534 чал. (2011)[17] 5 575 946 чал. (2012)[18] 5 906 716 чал. (2017)[19] 1 275 466 чал. (2020)[20] 1 327 120 чал. (2021)[21] 4 097 000 чал. (2022)[22] 5 821 000 чал. (2023)[22]
Памеры фонду	8 000 000 item[23]
Адрас	Great Russell St, Bloomsbury, London WC1B 3DG, UK
Праезд	метро Holborn, Tottenham Court Road, Russell Square, Goodge St, аўтобус 7, 8, 19, 22b, 25, 38, 55, 98
Дырэктар	Hartwig Fischer[d][24][25]
Адкрыты	пн-ср,нядзеля 09:00–18:00, чц-сб 09:00–23:00
britishmuseum.org britishmuseum.org (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Брытанскі музей быў створаны ў 1753 годзе на аснове трох калекцый — калекцыі вядомага брытанскага ўрача і натураліста Ганса Слоана^[27], калекцыі графа Роберта Харлі, а таксама бібліятэкі антыквара Роберта Котана, якая стала асновай Брытанскай бібліятэкі. Стварэнне музея было зацверджана актам Брытанскага парламента.

Першапачаткова музей размясціўся ў Мантэгю-хаўс  (англ.) — арыстакратычным асабняку, размешчаным у лонданскім раёне Блумсберы  (руск.). Ён адкрыўся для наведвальнікаў ў 1759 годзе. Калекцыя пашыралася за кошт набыцця антычных ваз Уільяма Гамільтана  (руск.) (1772), т. зв. мармурам Таўнлі  (англ.) (1804, 1814), калекцыі мінералаў Грэвіля  (англ.) (1810). У 1814—1815 гады парламент выкупіў у лорда Эльджына  (руск.) неацэнныя шэдэўры з афінскага Парфенона. Многія з музейных набыткаў (як, напрыклад, Разецкі камень) трапілі ў Англію пры цёмных абставінах. Грэцыя і Егіпет, з якіх былі вывезеныя старажытныя помнікі, да сённяшняга часу патрабуюць іх вяртання назад.

У XIX стагоддзі Брытанскі музей перажываў асабліва бурны перыяд росту. Зборы экспанатаў былі падзелены на аддзелы, у тым ліку нумізматычны, дзе сабраны манеты і медалі розных краін і эпох, у тым ліку старажытнагрэчаскія, старажытнарымскія і персідскія, а таксама на калекцыю караля Георга IV. Заалагічны, батанічны, геалагічны і мінералагічны аддзелы былі пры каралеве Вікторыі выдзелены ў адмысловы Музей прыродазнаўства  (руск.) і пераведзены ў 1845 ў Паўднёвы Кенсінгтон. На месцы Мантэгю-хаўса быў ў 1823-47 гг. пабудаваны сучасны будынак музея ў стылі класіцызму (архітэктар Роберт Смёрк).

У першай палове XX стагоддзя Брытанскі музей пашырыў свае зборы блізкаўсходняга мастацтва за кошт правядзення брытанскімі археолагамі шматлікіх раскопак у Месапатаміі. Раздзел старажытнаўсходняга мастацтва найбольш каштоўнай часткай свайго збору абавязаны А. Стэйну  (руск.) і П. Дэвіду  (англ.). З 1926 года брытанскія музей выдае штоквартальны часопіс «British Museum Quarterly». У канцы XX стагоддзя была праведзена перапланіроўка ўнутранай прасторы па праекце Нормана Фостэра.

Бібліятэка

Асноўныя артыкулы: Чытальная зала Брытанскага музея і Брытанская бібліятэка

Першапачаткова адным з галоўных скарбаў музея была яго бібліятэка, найбуйнейшая ў Вялікабрытаніі. Чытальная зала Брытанскага музея змяшчалася з 1850-х гадоў у асобным будынку-ратондзе. У XX стагоддзі ў бібліятэку паступілі найстаражытныя друкаваныя кнігі і будысцкія рукапісы з Дуньхуана, Сінайскі кодэкс з Ленінграда і выключная па паўнаце калекцыя гебраістычных тэкстаў. У 1972 г. Брытанскі парламент прыняў рашэнне аддзяліць бібліятэку ад музея, размясціўшы яе ў асобным будынку.

Гл. таксама

• Бенінская бронза
• Брошка Фулера

Зноскі

1. Barbier F. Histoire des bibliothèques ; d'Alexandrie aux bibliothèques virtuelles — Armand Colin, 2013. — P. 215. — ISBN 978-2-200-27440-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q64742005'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1004154'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2861815'></a>
2. https://www.britishmuseum.org/about-us/british-museum-story/history
3. https://web.archive.org/web/20201226103655/https://www.theguardian.com/culture/2014/jan/14/british-museum-record-visitor-numbers
4. Visits made in 2015 to visitor attractions in membership with ALVA

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26847079'></a>
5. Visitor Figures 2015 // The Art Newspaper — 2016. — Iss. 278. — ISSN 0960-6556

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26838786'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2331628'></a>
6. Visits made in 2014 to visitor attractions in membership with ALVA

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q28800057'></a>
7. Visitor Figures 2016 // The Art Newspaper — 2017. — Iss. 289. — ISSN 0960-6556

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2331628'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q29908205'></a>
8. Art's most popular: Exhibition and museum visitor figures 2018 // The Art Newspaper — 2019. — Vol. XXVIII, Iss. 311. — ISSN 0960-6556

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2331628'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98930822'></a>
9. Art's most popular: Exhibition and museum visitor figures 2019 // The Art Newspaper — 2020. — Vol. XXIX, Iss. 322. — ISSN 0960-6556

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98930825'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2331628'></a>
10. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=603 Праверана 10 мая 2022.
11. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=602 Праверана 10 мая 2022.
12. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=601 Праверана 10 мая 2022.
13. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=600 Праверана 10 мая 2022.
14. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=599 Праверана 10 мая 2022.
15. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=595 Праверана 10 мая 2022.
16. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=596 Праверана 10 мая 2022.
17. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=597 Праверана 10 мая 2022.
18. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=598 Праверана 10 мая 2022.
19. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=608 Праверана 10 мая 2022.
20. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=615 Праверана 10 мая 2022.
21. https://www.alva.org.uk/details.cfm?p=616 Праверана 10 мая 2022.
22. Global attractions Attendance Report 2023: The definitive annual attendance study for the themed entertainment and museum industries — TEA, AECOM, 2024. — P. 72. — 88 p.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2919393'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131194316'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2825507'></a>
23. About us : Fast facts about the Museum — Брытанскі музей.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6373'></a>
24. Hartwig Fischer Appointed as Director of the British Museum — Брытанскі музей, 2015.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6373'></a>
25. REPORT AND ACCOUNTS FOR THE YEAR ENDED 31 MARCH 2016 — Брытанскі музей.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6373'></a>
26. Рейтинг посещаемости музеев и выставок // The Art Newspaper Russia № 4 (23). — 2014. — май.
27. Британский музей // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.