Валерыя Кустава

Вале́рыя Ку́става, вядомая таксама як Валяры́на (нар. 9 кастрычніка 1984^[1], Мінск) — беларускі паэт, літаратар, сцэнарыст, тэлевядучая.

Валерыя Кустава
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	9 кастрычніка 1984(1984-10-09) (40 гадоў)
Месца нараджэння	Мінск, Беларуская ССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	Беларускі Калегіюм Польскі інстытут у Мінску Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	эсэістка, літаратуразнаўца, пісьменніца, перакладчыца, паэтка
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз беларускіх пісьменнікаў Беларускі ПЭН
Прэміі	Экслібрыс (2015) Залаты апостраф (2009)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Кустава.

Валерыя Кустава на канцэрце Салідарныя з Беларуссю ў Варшаве, Польшча, 2014 год

Біяграфія

Вучылася ў ДМШ № 9, скончыла ДМШ № 19 па класе скрыпкі і фартэпіяна. Вучылася ў Ліцэі з тэатральным ухілам № 136, скончыла беларускамоўны клас тэатральнага ліцэя (былая СШ № 211, 2002). Наведвала Беларускі калегіум — аддзяленне «філасофія/літаратура» (2003), скончыла Польскі Інстытут у Мінску (2003), БДУКіМ (2007, дыплом з адзнакай, спецыяльнасць «Літаратурная работа», спецыялізацыя — кінадраматургія), магістратуру БДАМ (2008, спецыяльнасць «Мастацтвазнаўства», спецыялізацыя — кінатэлемастацтва, — мае ступень магістра мастацтвазнаўства). Працавала рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (2008—2009). Скончыла аспірантуру БДАМ (2012, спецыяльнасць «Кіназнаўства», спецыялізацыя — кіна-, тэле- і іншыя віды экранных мастацтваў.

Творчасць

Сама таго не ведаючы, паставіла тры рэкорды ў гісторыі беларускай літаратуры:

• Першая нізка вершаў з прадмовай Алеся Разанава выйшла ў 6 гадоў у часопісе «Бярозка» (№ 9—10, 1992);
• Першы зборнік паэзіі «Кроў Сусвету» з прадмовай Васіля Жуковіча быў надрукаваны ў 11 гадоў;
• Секцыю паэзіі СБП прайшла ў 16 гадоў.

Член Саюза беларускіх пісьменнікаў і Беларускага ПЭН-цэнтру.

Удзельніца міжнародных літаратурных фестываляў у Беларусі, Украіне, Польшчы, Літве, Славеніі, Туркменістане, Германіі, Швецыі і інш. Аўтар шэрагу песень, супрацоўнічае з беларускімі кампазітарамі, ансамблямі і выканаўцамі. Асобныя творы перакладзеныя на нямецкую, французскую, шведскую, англійскую, літоўскую, грузінскую, славенскую, украінскую, польскую і рускую мовы. Сама перакладае з беларускай, рускай, украінскай, польскай і інш.; аўтар шматлікіх публікацый у перыёдыцы: «Дзеяслоў», «Новы Час», «Arche», «Полымя», «Культура» і інш.

Вершы Валярыны вельмі розныя: ад філасофска-сур'ёзных да правакацыйна-хуліганскіх^[2].

Грамадская дзейнасць

У лютым 2018 года ў Беларускім Доме ў Варшаве на Дзень роднай мовы правяла «Нацыянальную дыктоўку», якой Беларускі Дом распачаў святкаванне 100-годдзя Беларускай Народнай Рэспублікі^[3].

Крымінальны пераслед

У чэрвені 2021 года Куставай прыйшлося пакінуць Беларусь. 3 чэрвеня невядомыя ламаліся ў яе кватэру. Пасля гэтага сувязь з ёй знікла, пакуль літаратарка не апынулася ў Польшчы. У Беларусі жа распачаўся крымінальны пераслед у адносінах да яе: Куставу абвінавацілі па меншае меры ў «арганізацыі і падрыхтоўцы дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак», і нясплаце падаткаў за фінансаванне пратэстаў^[4].

Бібліяграфія

• Кроў Сусвету: вершы; Прадм. В. Жуковіча. — Мн.: Маст. літ., 1996. — с. 175.
• Каб неба сагрэць…: вершы; Прадм. Р. Барадуліна. — Мн.: Маст.літ., 2004. — 87 с.
• Тамсама: вершы. — Мн.: Маст. літ., 2006. — с. 150.

Узнагароды

• Стыпендыят спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі (1997) за кнігу «Кроў Сусвету»;
• Дыпламант II форума творчай моладзі «ХХІ стагоддзе — музыка надзеі» (1997);
• Лаўрэат Міжнароднага конкурсу вершаваных твораў, які праводзіўся пад эгідай ЮНЕСКА ў Парыжы (2000);
• Стыпендыят Дзяржаўнай стыпендыі дзеячам культуры і мастацтва, творчай моладзі РБ (2001);
• Лаўрэат стыпендыі імя Кандрата Крапівы (2003—2004) для маладых драматургаў;
• Стыпендыят Балтыйскага цэнтра пісьменнікаў і перакладчыкаў у Швецыі (2009);
• Лаўрэат прэміі часопіса «Дзеяслоў» «Залаты апостраф» у намінацыі «Паэзія» за 2009 год;
• Удзельнік Літаратурнага калоквіуму ў Берліне, Германія (2010);
• Пераможца Рэспубліканскага конкурсу маладзёжнай журналістыкі «Твой Стыль» (Гродна, 2012);
• Удзельнік Міжнароднага Дому пісьменнікаў і перакладчыкаў у Вентспілсе, Латвія (2012);
• Лаўрэат Прэміі «Экслібрыс», прысвечанай Рыгору Барадуліну (2015).

Зноскі

1. Родныя Вобразы / Біяграфіі / Валярына Кустава Архівавана 18 красавіка 2013.
2. http://kamunikat.org/Kustava_Valeryja.html
3. Грушэцкі А.. Дзень Роднай Мовы ў Беларускім Доме ў Варшаве (нявызн.). Новы Час (21 лютага 2018). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2018. Праверана 21 лютага 2018.
4. Санкцыі і экстрэмізм (бел.) // Новы Час : газета. — 2021. — № 24 (752). — С. 2.