Ваўчаягада звычайная

Ваўчая́гада звычайная^[1] (Daphne mezereum) — від кветкавых раслін роду Ваўчаягада (Daphne) сямейства Ваўчаягадавыя (Thymelaeaceae).

Ваўчаягада звычайная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Мальвакветныя Сямейства:  Ваўчаягадавыя Род:  Ваўчаягада Від:  Ваўчаягада звычайная
Міжнародная навуковая назва
Daphne mezereum L., 1753
Сінонімы
Daphne albiflora J.W.Wolf Daphne florida Salisb. Daphne houtteana Lindl. & Paxton Daphne lateriflora Raf. Daphne liottardi Vill. Mezereum officinarum C.A.Mey. Thymelaea mezereum (L.) Scop. Thymelaea praecox Gilib.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   27126 NCBI   66680 EOL   582100 GRIN   t:13273 IPNI   831294-1 TPL   kew-2757105

Назва

Ваўчаягада звычайная, ваўчынец, воўчае лыка, воўчыя ягады^[2][3], жыломяць, воўчы ягады^[4][5][6][7], воўча лыка^[2].

Апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі Яна Копса «Flora Batava», 1800—1934

Малагалінасты куст вышынёй да 1,5 м (да 2,5^[8] м) з жаўтавата-шэрай маршчакаватай карой. Галінкі голыя, у ніжняй частцы са слядамі леташняга лісця, маладыя галінкі кароткапрыціснутаапушаныя. Лісце чаргаванае, адваротналанцэтнае, тупаватае, выцягнутае ў кароткі чаранок, трошкі раснічастае, зверху зялёнае, знізу шызаватае, скучана на канцах галінак. Кветкі бэзава-ружовыя, духмяныя, сядзячыя, па 3—5 у пазухах леташняга лісця. Плод — авальная ярка-чырвоная касцянка.

Пашырэнне

Сустракаецца амаль па ўсёй Еўропе, у Закаўказзі, на поўначы Ірана. На тэрыторыі Беларусі трапляецца паўсюдна. Расце ў цяністых вільготных хвойных і лісцевых лясах. Цвіце ў сакавіку—красавіку.

Значэнне і выкарыстанне

Лекавая расліна (вонкавы раздражняльны сродак), мае інсектыцыдныя ўласцівасці. Выкарыстоўваюць кару (збіраюць рана ўвесну) і плады (у чэрвені—ліпені).

Ядавітая^[9], таму як дэкаратыўную расліну высаджваць у месцах, даступных дзецям, не варта, каб пазбегнуць атручэння^[10].

Добры ранневясенні меданос.

Зноскі

1. Киселевский 1967.
2. Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. — Горы-Горки, 1927.
3. Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888
4. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
5. Рытов М. В.  (руск.) Русские лекарственные растения. т. I. Петроград, 1918
6. Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. — Могілев.
7. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
8. Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — 563 с. (руск.)
9. Сергей Бесараб Токсины растений. User Stories // Хабр — habr.com, 22 ліпеня 2021, 01:21
10. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.