Венерын чаравічак сапраўдны

Венерын чаравічак сапраўдны, Чаравічак сапраўдны, Зязюлька^[1][2][3] (Cypripedium calceolus) — кветкавая расліна сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Венерын чаравічак сапраўдны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Cypripedioideae Род:  Венерын чаравічак Від:  Венерын чаравічак сапраўдны
Міжнародная навуковая назва
Cypripedium calceolus L., Sp. Pl. 2: 951 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   43541 NCBI   53038 EOL   1092937 GRIN   t:12914 IPNI   320700-2 TPL   kew-53948

Апісанне

Венерын чаравічак сапраўдны

Шматгадовая травяністая расліна з моцным прамым, аблісцелым, апушаным сцяблом вышынёй 25—50 см і тоўстым паўзучым карэнішчам, якое мае моцны спецыфічны пах. Лісце (3—4) эліптычнае, чаргаванае, даўжынёй да 18 см і шырынёй 12 см, з выразнымі дугападобнымі жылкамі. Кветкі дыяметрам да 8 см, адзіночныя або па 2—3, з мешкападобна ўздутай накшталт чаравічка (адсюль назва) жоўтай губой з чырванаватымі плямкамі і пахам ванілі. Бакавыя лісцікі калякветніка завостраныя, чырванавата-бурыя, унутраныя — лінейна-ланцэтныя, завостраныя, гарызантальна адхіленыя, крыху закручаныя. Плод — сухая каробачка, якая раскрываецца 3-6 падоўжнымі шчылінамі.

Арэал

Паштовая марка Беларусі, 2001

Еўропа, Азія (Урал, паўднёвыя раёны Сібіры і Далёкага Усходу). На тэрыторыі Беларусі трапляецца спарадычна, пераважна ў заходніх і паўднёвых раёнах. Расце ў разрэджаных шыракалістых, драбналістых і мяшаных лясах, на лясных палянах, узлесках, ускрайках балот, у сырых імшыстых яловых лясах. Аддае перавагу багатай карбанатамі глебе. Сустракаецца адзіночнымі экзэмплярамі і невялікімі групамі, старыя экзэмпляры ўтвараюць шматсцябловыя курціны.

Размнажэнне

Цвіце ў траўні-чэрвені, пладаносіць у чэрвені-ліпені. Зацвітае на 15—18 годзе жыцця, працягласць цвіцення 10—15 дзён. Насенне выспявае праз 2,5 месяца, мае недаразвіты зародак (прарастае толькі ў сімбіёзе з пэўнымі відамі глебавых грыбоў). Размнажаецца бакавымі пупышкамі карэнішча, рэдка насеннем.

Значэнне і ахова

Дэкаратыўная расліна.

Від уключаны ў Чырвоную кнігу СССР з 1978 года.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 43. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Носович И. И. Словарь белорусского наречия. — Спб, 1870.
3. Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.