Выпадак (фільм, 1981)
фільм Кшыштафа Кеслёўскага 1981 года From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
«Выпадак» (польск.: Przypadek) — польскі драматычны фільм 1981 года кінарэжысёра і сцэнарыста Кшыштафа Кеслёўскага. Галоўную ролю выканаў Багуслаў Лінда[10][11][12].
Здымкі фільма былі завершаны ў 1981 годзе, аднак з-за цэнзуры фільм выпусцілі на экран толькі праз шэсць гадоў. Карціна дэманстравалася ў межах афіцыйнай конкурснай праграмы «Асаблівы погляд» 40-га Канскага кінафестывалю (1987), а затым — у межах пазаконкурснай праграмы XV Маскоўскага кінафестывалю (1987). У некаторых краінах фільм называўся «Сляпы выпадак».
Remove ads
Сюжэт
Вітэк Длугаш нарадзіўся ў Познані ў канцы чэрвеня 1956 года, калі яго бацька, інжынер на заводзе Цагельскага, удзельнічаў у забастоўцы. Маці і брат-блізнюк памерлі пасля родаў. Вітэк разам з бацькам пераехаў у Лодзь, дзе пасяліўся ў цёткі — заўзятай камуністкі. Тут Вітэк хадзіў у школу, здаў іспыты, пачаў вывучаць медыцыну. З дзяцінства яму запомніліся ўрыўкавыя заўвагі бацькі аб нябожчыцы маці, развітанне з сябрам, які эмігрыраваў з сям’ёй у Данію, бойка з настаўнікам, якая, на радасць бацькі, выключыла хлопчыка з кола выдатнікаў, першае каханне да аднакласніцы Чушкі. Калі ён быў на трэцім курсе, бацька памёр. Апошнія словы, якія ён сказаў сыну, былі: «Ты нічога не павінен». Неўзабаве пасля пахавання Вітэк падаў у дэканат заяву аб адпачынку і вырашыў з’ехаць у Варшаву. Вітэк у спешцы праціскваецца да касы, купляе білет, выбягае на перон — і з гэтага моманту сюжэт фільма раздзяляецца на тры варыянты далейшага лёсу Вітэка.
- Першая версія
Цягнік імкліва набірае хуткасць, Вітэк са ўсіх сіл бяжыць за саставам і ўрэшце заскоквае ў апошні вагон. У калідоры яго спыняе Вернер. У той жа дзень Вітэк даведваецца гісторыю старога камуніста, калісьці асуджанага за правыя адхіленні. Пасля выхаду з турмы Вернер не вярнуўся на працу ў апарат, але не страціў веру ў ідэі камунізму і правату палітыкі партыі, больш за тое — ён стараўся сваім энтузіязмам заразіць моладзь, у тым ліку і Вітэка. Перад працяглай паездкай за мяжу ён рэкамендуе хлопца свайму сябру Адаму. Пад пільным вокам высокапастаўленага партыйнага функцыянера Вітэк пачынае працаваць у маладзёжнай арганізацыі.
Ва ўстанове для наркаманаў, якая знаходзіцца пад заступніцтвам арганізацыі, успыхвае бунт зняволеных. Вітек адпраўляецца туды, каб уладзіць канфлікт. Яго ўмяшанне аказваецца эфектыўным. Адам хваліць яго за гэта, але і паказвае на памылкі: як публічная асоба, ён прызнаў правасць бунтуючых. Нягледзячы на гэта, ён прапануе абраць Вітэка ў кіраўніцтва арганізацыі.
Вітэк зноў сустракае Чушку. Яны бачыліся паўтара гады таму, але тады дзяўчына, даведаўшыся аб родзе дзейнасці Вітэка, разарвала з ім адносіны. Цяпер яны прызнаюцца адзін аднаму ў каханні. Чушка давярае яму свае самыя патаемныя праблемы, нават пасвячае яго ў свой удзел у распаўсюджванні нелегальных выданняў. Хлопец расказвае пра гэта Адаму, што становіцца прычынай арышту дзяўчыны. Вітэк публічна дае аплявуху актывісту і вырашае парваць усе сувязі з арганізацыяй. Ён з’язджае ад Вернера, але вызваленая з-пад арышту Чушка нават не жадае яго слухаць. Таму ён далучаецца да групы моладзевых актывістаў, з якой мусіць з’ехаць у Францыю. Паездка адмяняецца — на двары ліпень 1980 года, у краіне кіпіць жыццё, актывісты патрэбныя на месцах…
- Другая версія
Цягнік імкліва набірае хуткасць, Вітэк са ўсіх сіл бяжыць за саставам, але яго спыняе кандуктар. У запале хлопец уступае ў бойку, за што калегія прыгаворвае яго да месяца грамадскіх прац. У той жа групе працуе Марк, звязаны з апазыцыйнай дзейнасцю. Ён запрашае Вітэка на лекцыю «лятаючага ўніверсітэта», ладзіць сустрэчу з маладым святаром Стэфанам, які ўцягвае хлопца ў падпольную дзейнасць. Вітэка просяць перадаць грошы свабодным прафсаюзам, і ён сустракае пажылую жанчыну, якая, даведаўшыся пра яго сумненні пасля смерці бацькі, прапануе яму звярнуцца да каталіцкай веры.
Вітэк уцягваецца ў апазіцыйную дзейнасць, працуе ў тайнай друкарні, дае сваю кватэру для правядзення нелегальных мерапрыемстваў. Ён вырашае прыняць хрышчэнне. Падчас канцэрта, які праходзіць у яго доме, ён сустракае Даніэля — сябра, які ў 1968 годзе з’ехаў у Данію. Даніэль прадстаўляе яму сваю сястру Верку. Вітэк знаходзіць у маладой жанчыне адданага сябра, уступае з ёй у адносіны, нягледзячы на тое, што Верка замужам. Святар Стэфан угаворвае Вітэка паехаць у Францыю на З’езд моладзі. У пашпартным стале Вітэк адмаўляецца прымаць пашпарт, паколькі выдача дакумента звязана з прапановай супрацоўніцтва з міністэрствам бяспекі. Тым больш балюча яму ад падазрэння Марка, што менавіта ён раскрыў адрас нелегальнай друкарні. Святар Стэфан заклікае пакорліва чакаць выяснення справы. Нечакана Вітэк застае сваю цётку ля радыёпрыёмніка. Замежныя радыёстанцыі паведамляюць аб забастоўках у Польшчы…
- Трэцяя версія
Цягнік імкліва набірае хуткасць, Вітэк са ўсіх сіл бяжыць за саставам, але ўрэшце адстае. На выхадзе з вакзала ён сустракае Вольгу, сваю аднакурсніцу. Былая страсць перарастае ў гарачыя пачуцці, пад уплывам дзяўчыны Вітэк вяртаецца на вучобу. Ён жэніцца на Вользе, і неўзабаве ў іх нараджаецца сын. Вітэк абараняе дыплом, уладкоўваецца на працу ў хуткую дапамогу, дэкан прапануе яму працу ва ўніверсітэце. Вітэк цалкам прысвячае сябе навуковай працы, адмаўляецца ўступаць у партыю, а таксама не ставіць подпіс пад пратэстным лістом наконт звальнення студэнтаў, арыштаваных па абвінавачванні ў апазіцыйнай дзейнасці.
Аднойчы ўвечар дэкан просіць яго сустрэцца на вакзале. Ён прапануе яму паехаць у Лівію з цыклам лекцый: сам ён не можа паехаць з-за арышту сына, звязанага з незаконнай друкарняй. Нягледзячы на неспрыяльныя абставіны паездкі, Вітэк згаджаецца замяніць прафесара. Жадаючы прысутнічаць на дні нараджэння жонкі, ён мяняе дату і маршрут палёту — ён паляціць праз Парыж. Пры развітанні з жонкай ён даведаецца, што Вольга чакае другое дзіця. Самалёт у Парыж паднімаецца ў паветра. Праз некалькі секунд адбываецца выбух і абломкі самалёта падаюць на зямлю…
Remove ads
Акцёрскі склад
- Багуслаў Лінда — Вітэк Длугаш
- Версія першая
- Тадэуш Ламніцкі — Вернер (з’яўляецца ў версіі II)
- Збігнеў Запасевіч — Адам, партыйны актывіст, сябар Вернера
- Багуслава Павелец — Чушка, каханка Вітэка
- Ежы Штур — актывіст ZSMP
- Пётр Скарга — наркаман
- Сільвестр Мацяеўскі — актывіст ZSMP (з’яўляецца ў версіі III)
- Кшыштаф Залескі — чалавек у аэрапорце
- Ежы Моэс — супрацоўнік службы бяспекі, які арыштоўвае Чушку
- Версія другая
- Яцэк Баркоўскі — Марэк, апазіцыйны актывіст
- Яцэк Сас-Угрыноўскі — Даніэль, Вітэкаў сябар дзяцінства
- Мажэна Трыбала — Верка, сястра Даніэля
- Адам Ферэнцы — ксёндз Стэфан, апазіцыйны актывіст (з’яўляецца ў версіі III)
- Стэфанія Івіньска — апазіцыйная актывістка
- Ірэна Бырска — цётка Вітэка (з’яўляецца ў версіі III)
- Версія трэцяя
- Моніка Гоздзік — Вольга Матвішын, жонка Вітэка
- Зігмунт Хубнер — дэкан (з’яўляецца ў версіі I)
- Ірэна Бураўска — дачка паміраючай старой жанчыны
- Аляксандэр Мікалачак — актывіст ZSMP
Remove ads
Выхад
Здымкі фільма былі завершаны ў 1981 годзе, аднак з-за цэнзуры фільм выпусцілі на экран толькі праз шэсць гадоў. Прэм’ера ў Польшчы адбылася 10 студзеня 1987 года[13]. Карціна дэманстравалася ў межах афіцыйнай конкурснай праграмы «Асаблівы погляд» 40-га Канскага кінафестывалю, а затым — у межах пазаконкурснай праграмы XV Маскоўскага кінафестывалю (1987).
Узнагароды
Фільм быў адзначаны Прэміяй Саюза кінематаграфістаў СССР на Маскоўскім кінафестывалі і дзвюма прэміямі на Фестывалі польскага мастацкага кіно[10][11]. У 2025 годзе карціна была намінавана на прэмію «Венецыянская класіка» за найлепшую рэстаўрацыю[14].
Remove ads
Крыніцы
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads