Вышэйшы літаратурна-мастацкі інстытут

Вышэйшы літаратурна-мастацкі інстытут імя В. Я. Брусава (руск.: Высший литературно-художественный институт имени В. Я. Брюсова), вядомы таксама як Брусаўскі інстытут (Брюсовский институт) — спецыяльная вышэйшая навучальная ўстанова ў Маскве з 1921 па 1925 год. У інстытуце рыхтавалі пісьменнікаў, паэтаў, белетрыстаў, драматургаў, крытыкаў і перакладчыкаў (трохгадовы курс навучання).

Вышэйшы літаратурна-мастацкі інстытут (ВЛМІ)
Заснаваны	1921
Год закрыцця	1925
Рэктар	В. Я. Брусаў
Краіна	Расія
Размяшчэнне	Масква
Юрыдычны адрас	Паварская вул., 52

Гісторыя

Па ініцыятыве В. Брусава інстытут створаны ўвесну 1921 года ў «сядзібе Салагуба» на аснове студыі пры Літаратурным аддзеле Наркамасветы (раней таксама арганізаванай Брусавым), літаратурных курсаў пры «Палацы мастацтваў», закрытым у лютым, і часткі Дзяржаўнага інстытута слова. Акрамя таго, увесну 1922 года з ВЛМІ аб’ядналі Прафесійна-тэхнічную школу паэтыкі, дзе працаваў Брусаў і іншыя выкладчыкі ВЛМІ.

Пралетарыят, які авалодвае ўсімі прыладамі вытворчасці, які вывучае навуковую арганізацыю працы, не мог абмінуць такой магутнай прылады культуры, якім з’яўляецца слова. Вытворча авалодаць словам — такая задача ВЛМІ, створанага пралетарскай уладай.[1]

У пачатку 1924 года ў сувязі з юбілеем Валерыя Брусава, які ўрачыста адзначаўся ў снежні 1923 года, інстытуту было прысвоена яго імя.

Пасля смерці Брусава ў снежні 1924 па рашэнні Аргбюро ЦК УКП(б) рэктарам быў прызначаны В. П. Палонскі. Загружаны выдавецкімі і рэдакцыйнымі справамі, Палонскі ў інстытуце не з’яўляўся, дакументы на подпіс атрымліваў ад прарэктара М. С. Грыгор’ева, які і ажыццяўляў фактычнае кіраўніцтва.

У пачатку студзеня 1925 года камісія па палягчэнні жыллёвай цеснаты ў Маскве на чале з М. М. Швернікам прыняла рашэнне пра перавод у Ленінград шэрагу ВНУ, і ў тым ліку ВЛМІ. Клопаты Палонскага былі беспаспяховыя. З сарака выкладчыкаў пагадзіліся пераехаць у Ленінград толькі Шэнгелі і Зундзяловіч. 15 чэрвеня 1925 калегія Глаўпрафадукацыі прыняла рашэнне:

«З прычыны высветленай немагчымасці пераводу ВЛМІ ў Ленінград лічыць яго ліквідаваным»^[2].

Грыгор’еў змог арганізаваць Вышэйшыя дзяржаўныя літаратурныя курсы, куды перайшлі касцяк былых выкладчыкаў ВЛМІ і частка студэнтаў малодшых курсаў. Старшакурснікі давучваліся ў іншых ВНУ. Брусаўскі інстытут быў папярэднікам Літаратурнага інстытута імя Горкага, які ствараўся ўжо з улікам вопыту гэтага інстытута.

Выкладчыкі

• В. Я. Брусаў (энцыклапедыя верша, старажытнагрэчаская літаратура, гісторыя рымскай літаратуры, лацінская мова ў сувязі з агульным мовазнаўствам, семінарый па усеагульнай гісторыі);
• Г. А. Шэнгелі (вершазнаўства);
• М. П. Малішэўскі (агульнае метратанічнае вершазнаўства) — навуковы сакратар, затым памочнік загадчыка навучальнай часткай;
• М. А. Цяўлоўскі (руская літаратура 1800—1830-х гадоў);
• Ю. М. Сокалаў (руская вусновая славеснасць);
• Я. В. Зундзяловіч (семінарыі па Гогалю, Дастаеўскаму, Цютчаву);
• К. Р. Локс (тэарэтычная паэтыка, курс прозы);
• М. Д. Эйхенгольц (гісторыя французскай літаратуры);
• В. Ф. Пераверзаў (руская літаратура пасля Гогаля);
• П. С. Коган (гістарычны матэрыялізм, заходняя літаратура);
• М. С. Грыгор’еў (логіка, псіхалогія) — прарэктар па навучальнай частцы з 1922;
• Л. Г. Якабсон (гістарычная паэтыка);
• І. А. Кашкін (англійская мова);
• І. С. Рукавішнікаў (вершаскладанне).