Вялікае Княства Літоўскае (1812)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вялікае Княства Літоўскае (значэнні).

Вялікае Княства Літоўскае (1812) — праект дзяржавы пад патранатам Напалеона I падчас вайны 1812 года супраць Расіі.

Гістарычная дзяржава
Вялікае Княства Літоўскае
Герб
> 1 ліпеня 1812 — снежань 1812
Сталіца	Вільня
Мова(ы)	беларуская, руская, польская
Рэлігія	праваслаўе, каталіцтва, уніяцтва
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

16 (28) чэрвеня 1812 года Вялікай арміяй была занятая Вільня. Няглядзячы на тое, што палякі разлічвалі на аднаўленне Рэчы Паспалітай у межах 1772 года шляхам далучэння былых зямель Літвы да Княства Варшаўскага, Напалеон пайшоў на аднаўленне Вялікага Княства Літоўскага як умоўна самайстойнай (сатэліцкай) дзяржавы.

Адміністрацыйны падзел

Адноўленае Вялікае Княства Літоўскае ўключала Віленскую, Гродзенскую, Мінскую губерні (якія былі перайменаваны ў дэпартаменты) і Беластоцкую вобласць. Сталіцай зрабілі Вільню.

Органы ўлады

19 чэрвеня (1 ліпеня) быў створаны начасны ўрад, які называўся Камісія часовага ўрада ў Вялікім Княстве Літоўскім^[be-tarask]. Начасны ўрад складаўся з сямі камітэтаў. Старшынёй кожнага камітэта быў член камісіі. Камітэты:

• Камітэт харчавання і складоў — Станіслаў Солтан (Старшыня Камісіі),
• камітэт фінансаў — Караль Прозар,
• камітэт паліцыі — Юзаф Серакоўскі,
• судовы камітэт — Францішак Ельскі,
• ваенны камітэт — князь Аляксандр Антоні Сапега,
• камітэт унутраных спраў — граф Аляксандр Патоцкі,
• камітэт адукацыі — Ян Снядэцкі.

Сакратар камісіі — Юзаф Ігнацы Касакоўскі.

Губернатар Вільні — Дзірк ван Гогендорп.

Прэзідэнты начаснага ўрада

• Юзаф Серакоўскі (з 18 ліпеня 1812 года)
• Станіслаў Солтан (з 24 жніўня 1812 года)
• Дзірк ван Гогендорп (з верасня 1812 года)
• Станіслаў Солтан (з верасня 1812 года)

Армія

5 (17) ліпеня 1812 года Напалеон выдаў дэкрэт пра стварэнне арміі Вялікага Княства Літоўскага. Для стварэння арміі было вылучана 500 тысяч франкаў. Агулам армія ВКЛ павінна было скласці 14 тысяч чалавек. Акрамя таго некаторыя магнаты за свой кошт стваралі атрады і накіроўвалі іх да арміі. Напалеон стварыў і свой гвардзейскі літоўска-беларускі лёгкаконны полк колькасцю 1026 чалавек. 12 (24) жніўня Камісія начаснага ўраду ВКЛ пастанавіла пра стварэнне 6 егерскіх батальёнаў у колькасці 5004 чалавек.

Рэкруты ў армію Вялікага Княства Літоўскага набіраліся на шасцігадовы тэрмін.

Гл. таксама

• Вялікае Княства Літоўскае
• Вялікае Княства Літоўскае (1811)
• Вялікае Княства Літоўска-Беларускае (1918)

Літаратура

• Януш Івашкевіч , Litwa w roku 1812 (Літва ў 1812 годзе), Варшава, 1912.
• Марыян Кукель , Wojna 1812 roku (Вайна 1812 года), Кракаў, 1937.
• А. Рэмбоўскі, «Konfederacja Generalna i pospolite ruszenie w roku 1812», Biblioteka Warszawska , vol. 1, 1896, fascicle 3, pp. 478—514; vol. 2, 1896, fascicle 1, pp. 67-86.
• Уладзіслаў Заеўскі, Józef Wybicki , Варшава, 1983.

Спасылкі

• В.Сянькевіч. Да 175-годзьдзя аднаўленьня Вялікага Княства Літоўскага(бел. (тар.)) // Зважай. — Таронта: Верасень, 1987. — № 4 (48). — С. 7-8. — ISSN 5172.
• В.Сянькевіч. Да 175-годзьдзя аднаўленьня Вялікага Княства Літоўскага(бел. (тар.)) // Зважай. — Таронта: Лістапад, 1987. — № 4 (48). — С. 2-3. — ISSN 5172.