Галадрыель

Гала́дрыель^[3] (сінд.: Galadriel) — эльфійская каралева, персанаж эпасу «Валадар Пярсцёнкаў» і квенты «Сільмарыліян» Джона Р. Р. Толкіна. Наймагутнейшая з эльфійскіх валадароў, якія засталіся ў Серадзем’і пасля Вайны Гневу. Уладарка Лорыена.

Галадрыель
Імя пры нараджэнні (аднамоўны тэкст)	квэнья: Artanis квэнья: Nerwen
Імя	Galadriel[1][2]
Бацька	Finarfin[d]
Маці	Eärwen[d]
Брат/сястра	Orodreth[d], Finrod Felagund[d], Angrod[d] і Aegnor[d]
Сужэнец	Келебарн
Дзіця	Celebrían[d]
Род	House of Finwë[d]
Валодае	Nenya[d], Elessar[d] і Mirror of Galadriel[d]
Стваральнік твора	Джон Рональд Руэл Толкін
Выканаўца/артыст	Кейт Бланшэт і Morfydd Clark[d]
Прадстаўлена ў працы	Валадар Пярсцёнкаў, Сільмарыліян, Няскончаныя паданні[d], Хобіт, Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля і Валадар пярсцёнкаў: Пярсцёнкі ўлады
З мастацкага твора	легендарыум Толкіна
Вораг	Мелькар[d] і Саўран
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Малодшая дачка Фінарфіна і Эарвен, сястра Фінрада, Ародрэта, Анграда і Аэгнара. Жонка Келеборна, маці Келебрыян. Бабуля Арвен, Эладана і Элрахіра.

Нарадзілася ў Валіноры, калі там яшчэ раслі Два Дрэвы. Ужо тады Галадрыель па праве лічылася найпрыгажэйшай дзевай з усяго роду Фінвэ. Як і Фінарфін, яе бацька, Галадрыель валодала цудоўнымі залатымі валасамі і светлымі вачамі. За свой цудоўны выгляд была празвана «Ранішняй зоркай эльфійскага народа».

Імёны

• Алата́рыель — старадаўняя форма імя Галадрыель на мове тэлеры.
• Гала́дрыель. Перакладаецца з сіндарына як Дзева, упрыгожаная бліскучым вянком. Гэта адносіцца да яе прыгожых залатых валасоў. Гэта імя было дадзена эльфійскай прынцэсе мужам Келеборнам^[4]. Таксама корань «галад» азначае дрэва.
• Артаніс. Пры нараджэнні дачкі Фінарфін даў ёй імя Артаніс (высакародная).
• Нэрвен. Паводле эльфійскіх звычаяў, пазней маці дала дачцэ іншае імя — Нэрвен (муж-дзева), якое адлюстроўвала сілу і станістасць Галадрыель.

Перадпачатковая Эпоха

Да пачатку першай эпохі Галадрыель жыла ў Валіноры.

Калі вораг валадароў Валінора, Моргат, выкраў у нолдар Сільмарылы і схаваўся ў Серадзем’і, шматлікія князі нолдар вырашылі пераследаваць яго. Галадрыель пажадала пакінуць Валінор разам з імі. У адрозненне ад Феанара і яго сыноў, яна не давала страшнай клятвы: ёй хацелася мець свае ўладанні ў Серадзем’і і кіраваць там па ўласнай волі. Разам са сваімі братамі яна рушыла ўслед за Фінголфінам і ўзначаліла небяспечны пераход свайго народа ў Серадзем’е праз паўночныя землі і льды Хелкараксэ.

Паводле іншай версіі, запісанай у чарнавіках Толкіна, Галадрыель пакінула Валінор не разам з іншымі нолдар, а перасекла Вялікае мора самастойна.

Першая Эпоха

Галадрыель прыйшла ў Серадзем’е ў 1-ы год Першай Эпохі і пасялілася ў Белерыяндзе з братамі. Там яна часта гасцявала ў палатах Цінгала, свайго сваяка, у Дарыяце, дзе сустрэла Келеборна і пакахала яго. Калі Фінрад Фелагунд пабудаваў Нарготранд і перасяліўся туды са сваім народам, Галадрыель засталася ў Дарыяце і шмат чаго даведалася пра Серадзем’е ад Меліян.

Пасля заканчэння Вялікай вайны і падзення Ангбанда ў 583 годзе, калі Белерыянд пайшоў пад ваду і абрысы Серадзем’я змяніліся, многія нолдар вярнуліся ў Валінор, але Галадрыель з мужам засталіся ў Серадзем’і.

Другая Эпоха

Паводле позніх прац Джона Р. Р. Толкіна, Галадрыель перабралася з мужам у Ліндан, дзе кіравала невялікай групай эльфаў. Магчыма, яна падпарадкоўвалася Гіль-галаду. Затым яна пераехала на ўсход — у Эрэгіян. Тады яна ўвайшла ў кантакт з паселішчам эльфаў-нандар у даліне ракі Андуін — будучым Латлорыенам. Тады Эрэгіянам кіраваў Келебрымбар.

Калі ў Другую Эпоху Келебрымбар выкаваў Пярсцёнкі Улады, Галадрыель у 1590 годзе Д. Э. атрымала Нэнья — пярсцёнак вады, адзін з Трох эльфійскіх Пярсцёнкаў, утоеных ад Саўрана.

Трэцяя Эпоха і ўдзел у Вайне Пярсцёнка

У 1981 годзе Трэцяй Эпохі знік уладар Лорыена Амрат, і Галадрыель стала кіраваць яго землямі як каралева лясных эльфаў. Яна жыла там з мужам да заканчэння Трэцяй Эпохі.

Галадрыель уваходзіла ў Савет Мудрых Серадзем’я і першая склікала яго.

Паводле кнігі «Валадар Пярсцёнкаў», у лютым 3019 года Т. Э. Галадрыель дала прыстанак членам Брацтва Пярсцёнка пасля іх паходу праз Морыю і паднесла ім багатыя і карысныя дары. Яна выпрабавала членаў Брацтва, уяўна прапанаваўшы ім зрабіць выбар паміж іх цяжкім шляхам і іх патаемнымі жаданнямі, якія могуць вымусіць іх сысці са шляху. Яна таксама дазволіла Фрода і Сэму зазірнуць у Люстэрка. Яна адмовілася прыняць Пярсцёнак Усеўладдзя ад Фрода, усведамляючы, што, атрымаўшы яго, яна стане вялікай, магутнай, але жудаснай уладаркай, якая будзе валодаць разбуральнай сілай, здольнай толькі занявольваць і знішчаць.

Увесну таго ж 3019 года Лорыен падвергся прынамсі тром магутным нападам оркаў Саўрана з Дол-Гулдура — цытадэлі Ворага ў паўднёвай частцы Цемналесся. Аднак абарона эльфійскіх земляў так і не была прарвана, а пасля трэцяга нападу сіл Саўрана эльфы Лорыена пад кіраўніцтвам Келеборна нанеслі свой контрудар па Дол-Гулдуру і з налёту ўзялі варожую цытадэль. Выкарыстоўваючы сваё магічнае ўменне, Галадрыель абрынула сцены варожай крэпасці^[5].

Чацвёртая Эпоха і сыход на Захад

Праз паўтара гады пасля ўзыходжання на прастол караля Элесара і пачатку Чацвёртай Эпохі Галадрыель пакінула Серадзем’е і 29 верасня 3021 года адплыла разам з Элрандам, Гандальфам, Фрода і Більба на Захад, пакінуўшы Келеборна ў Лорыене. На той момант ёй было больш за 7000 гадоў. Яна заставалася адзінай жывой з князёў нолдар, якія ў свой час пакінулі Валінор.

Генеалагічнае дрэва

Генеалогія Першанароджаных Эльфаў

Тынгал

Меліян

Ольвэ

Эльма

Берэн

Луціен

Эарвен

Фінарфін

Галадан

Галадрыэль

Келебарн

Галатыль

Дыяр

Німлат

Німлат

Элурэд і Элурын

Эльвінг

Эарэндзіл

Эльрас

Эльранд

Келебрыян

Каралі Нуменара Валадары Андуніэ Каралі Арнара Правадыры дунэдайн

Арагорн

Арвен

Эладан і Элрахір

Эльдарыян

Дом Фінарфіна

Фінвэ

Індзіс

Олвэ

Фінголфін

Фінарфін

Эарвен

Фінрад

Ародрэт

Анград

Аэгнар

Галадрыэль

Келебарн

Фіндуілас

Эльранд

Келебрыян