Гамініды

Гамініды (Hominidae) — сямейства найболей прагрэсіўных прыматаў, якое паводле тэорыі эвалюцыі ўключае і людзей. Адносіцца да надсямейства чалавекападобных малпаў.

Гамініды
Pan paniscus
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Млекакормячыя Падклас:  Звяры Інфраклас:  Плацэнтарныя Надатрад:  Euarchontoglires Грандатрад:  Euarchonta Міратрад:  Прыматападобныя Атрад:  Прыматы Падатрад:  Суханосыя малпы Інфраатрад:  Малпы Падатрад:  Вузканосыя малпы Надсямейства:  Чалавекападобныя малпы Сямейства:  Гамініды
Міжнародная навуковая назва
Hominidae Gray, 1825
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   180090 NCBI   9604 EOL   1653 FW   40899

Раней да гамінідаў адносілі толькі людзей і іх вымерлых продкаў. Арангутанаў, гарыл і шымпанзэ вылучалі ў асобнае сямейства пангід, але пры такім азначэнні сямейства пангід становіцца парафілічным, тым часам у сучаснай біялогіі імкнуцца да монафілічных таксонаў. Таму, бальшыня біёлагаў зараз уключаюць арангутанаў у сямейства гамінід у якасці падсямейства Ponginae. Апроч таго, гарыл і шымпанзэ часта ўключаюць у падсямейства Homininae, разам з людзьмі. Менавіта такая класіфікацыя паказаная ніжэй. Адкрытым застаецца пытанне аб класіфікацыі вымерлых гамінід, у тым ліку продкаў чалавека, напрыклад, такіх як чалавек умелы і інш.

Сямейства гамінід дзеліцца на два падсямейства з 4 родамі і 7 сучаснымі відамі:

• падсямейства Ponginae
  • арангутаны, Pongo
    • барнейскі арангутан, Pongo pygmaeus
    • суматранскі арангутан, Pongo abelii
• падсямейства Homininae (гамініны)
  • гарылы, Gorilla
    • заходняя гарыла, Gorilla gorilla
    • усходняя гарыла, Gorilla beringei
  • шымпанзэ, Pan
    • звычайны шымпанзэ, Pan troglodytes
    • баноба, Pan paniscus
  • людзі, Homo
    • чалавек разумны, Homo sapiens

Між тым, антраполагі часцей адносіць да гамінідаў толькі ўласна людзей і некаторых іх вымерлых продкаў (Australopithecus, Ardipithecus і інш.). Існавалі таксама пераходныя выкапневыя формы паміж імі і іншымі прыматамі (уранапітэк, хунгарапітек і інш.), сістэматыка якіх не вызначаная. Гамініды ў антрапалогіі вылучаюцца на падставе двух простых крытэраў: двуногасць і рэдукцыя зуба-сківічнага апарату (памяншэнне клыкоў, парабалічная форма зубной дугі, скарочаныя сківіцы). Яны таксама адрозніваюцца ад іншых прыматаў буйнейшым мозгам (ад 600 да 2000 мл).

Гл. таксама

• Парантрапы

Літаратура

• Цягака Л. І. Гамініды // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5). — С.15
• Алексеев В. П., Першиц А. И. История первобытного общества. М., 1999; М., 2001;
• Хрисанфова Е. Н., Перевозчиков И. В. Антропология. М.: Изд-во МГУ, 1999.