Гарліб Меркель

Гар́ліб Хе́львіг Ме́ркель (ням.: Garlieb Helwig Merkel, лат.: Garlībs Helvigs Merķelis; 31 кастрычніка 1769, Лэдурга, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя — 9 мая 1850, Катлакалнс, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя) — ліфляндскі публіцыст нямецкага паходжання.

Гарліб Меркель
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	31 кастрычніка 1769(1769-10-31) ці 19 кастрычніка 1769(1769-10-19)[1]
Месца нараджэння	Лэдурга, Lēdurga Parish[d], Латвія
Дата смерці	9 мая 1850(1850-05-09)[1][2] (80 гадоў)
Месца смерці	Рыга, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Бацька	Daniel Merkel[d]
Дзеці	Albrecht Ernst Emil Merkel[d]
Альма-матар	Першая Рыжская дзяржаўная гімназія[d] Лейпцыгскі ўніверсітэт Енскі ўніверсітэт імя Фрыдрыха Шылера Alma Mater Viadrina[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	журналіст, пісьменнік, публіцыст, філосаф, літаратурны крытык, палітычны актывіст
Мова твораў	нямецкая
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Меркель.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям'і святара ў Ліфляндыі. З 17 гадоў працаваў дарэктарам у сем'ях памешчыкаў і пастараў. У 1790-я гг. далучыўся да гуртка рыжскіх гуманістаў і асветнікаў, ля вытокаў якога стаяў некалі Гердэр. Пад уплывам сваіх старэйшых сяброў у 1794 годзе прыступіў да сачынення сваёй кнігі «Латышы» (ням.: Die Letten, vorzüglich in Livland am Ende des philosophischen Jahrhunderts; 1797 годзе), у якой у самых чорных тонах апісвалася жыццё ліфляндскага сялянства, выкрываліся зверствы памешчыкаў-немцаў, утрымліваўся заклік да ўрада Расіі ўмяшацца ў ліфляндскія справы і палегчыць жыццё народа.

Кніга Меркеля выклікала абурэнне сярод памешчыкаў Ліфляндыі, і Меркель вымушаны быў на 10 гадоў пакінуць сваю радзіму. Ён адправіўся ў Веймар, дзе зблізіўся з Гердэрам, у 1800 годзе перабраўся ў Берлін, дзе быў сурэдактарам штотыднёвіка «Ernst und Scherz» (1803—1806, разам з Аўгустам фон Кацэбу). У 1816 годзе Меркель вярнуўся ў Ліфляндыю і з тых часоў жыў там амаль бязвыезна. У далейшым у Рызе былі выдадзены яго кнігі «Пра Германію, дзе я правёў дзесяць гадоў» (ням.: Über Deutschland, wie ich es nach einer zehnjährigen Entfernung wiederfand; 1818) і «Карціны і характарыстыкі з майго жыцця» (ням.: Darstellungen und Charakteristiken aus meinem Leben; 1839—1840, 2 тамы), тады як памфлет «Свабодныя латышы і эстонцы» (ням.: Die freien Letten und Esthen; 1820) быў надрукаваны ў Лейпцыгу.

З 1923 года імя Меркеля носіць былая вуліца Паўлучы у Рызе (лат.: Merķeļa iela)^[3].

Зноскі

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #118581147 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 2 мая 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
2. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563'></a>
3. Anda Juta Zālīte. Rīgas ielu, laukumu, parku un tiltu nosaukumu rādītājs (No 18. gs. lidz mūsdienām). Latvijas Nacionālā bibliotēka. Rīgas vēstures un kuģniecības muzejs, 2000 ISBN 9984-607-31-3