Геасінхронная арбіта

Геасінхронная арбіта (ГСА) — арбіта спадарожніка Зямлі, на якой перыяд абароту роўны зорнаму перыяду кручэння Зямлі — 23 г 56 хв 4,1 с.

Геасінхронная арбіта

Прыватным выпадкам геасінхроннай арбіты з’яўляецца геастацыянарная арбіта — кругавая арбіта, якая ляжыць у плоскасці зямнога экватару, для якой спадарожнік у небе (для зямнога назіральніка) практычна нерухомы. Геастацыянарная арбіта мае радыус 42164км з цэнтрам, супадаючым з цэнтрам Зямлі.

Калі арбіта мае іншае ад нуля нахіл і нулявы эксцэнтрысітэт, то пры назіранні з Зямлі спадарожнік на працягу сутак апісвае на небе васьмёрку. Калі ж і нахіл, і эксцэнтрысітэт не роўныя нулю, то васьмёрка можа, у залежнасці ад канкрэтных велічынь нахілу і эксцэнтрысітэту вырадзіцца ў эліпс (Спадарожнікі серыі Canyon) або ў адрэзак прамой, які ляжыць у плоскасці экватара (пры ненулявым эксцэнтрысітэце і нулявым нахілу).

Syncom-2, першы функцыянуючы спадарожнік на геасінхроннай арбіце

Першым спадарожнікам сувязі на геасінхроннай арбіце з’яўляўся Syncom-2, запушчаны Злучанымі Штатамі 26 ліпеня 1963 года. Часам вывад на геасінхронную арбіту выкліканы тым што ў ракеты-носьбіта, якой быў запушчаны спадарожнік, не хапае энергіі для таго, каб вывесці гэты касмічны апарат прама на геастацыянарную арбіту.

Існуюць каталогі аб’ектаў на геасінхронных арбітах.^[1]

Характарыстыкі арбіты

Ва ўсіх геасінхронных арбіт вялікая паўвось роўная 42 164 км^[2] Для любога арбітальнага перыяду P памер вялікі паўвосі a вылічаецца па формуле:

${\displaystyle a={\sqrt[{3}]{\mu \left({\frac {P}{2\pi }}\right)^{2}}},}$

дзе ${\displaystyle \mu =GM}$ — стандартны гравітацыйны параметр, роўны 398 600,4418 км³/с², памнажэнне масы Зямлі на гравітацыйную пастаянную^[3].

У асобным выпадку геастацыянарнай арбіты наземнай трасай ШСЗ з’яўляецца адзіная кропка на экватары. У агульным выпадку геасінхронных арбіт з ненулявым нахілам або эксцэнтрысітэтам траса ўяўляе сабой нешта падобнае на скажоную васьмёрку.

Геастацыянарная арбіта

Геастацыянарная арбіта (GEO) - гэта кругавая геасінхронная арбіта ў плоскасці зямнога экватара з радыусам каля 42164км. Спадарожнік на такой арбіце знаходзіцца на вышыні каля 35786км ад сярэдняга ўзроўню мора. Геастацыянарная арбіта зручныя для размяшчэння тэлекамунікацыйных спадарожнікаў.

Ідэальная геастацыянарная арбіта практычна не дасягальная, бо спадарожнік знаходзіцца на ёй пад уплывам некалькіх дадатковых сіл, напрыклад, сонечнага ветру, ціску электрамагнітнага выпраменьвання, прыцягнення з боку Месяца і Сонца; пад уплывам неаднастайнасці гравітацыйнага поля Зямлі. Спадарожнікам даводзіцца рабіць карэкцыйныя манеўры, каб заставацца на геастацыянарнай арбіце.

Арбіта «Тундра»

Наземная траса КА QZSS, які знаходзіцца на ГСА тыпу «Тундра»

Арбіты «Тундра» з’яўляюцца эліптычнымі геасінхроннымі арбітамі, іх тыповы эксцэнтрысітэт складае ад 0,25 да 0,4. Нахіленне такіх арбіт складае ад 62,15°^[4] да 63,4°;

Такія арбіты выкарыстоўваецца, у прыватнасці, кампаніяй "Sirius XM Radio"(сістэма Sirius XM з трох спадарожнікаў) і японскай навігацыйная сістэма QZSS.

Гл. таксама

• Арбіта пахавання
• Нізкая апорная арбіта
• Геапераходная арбіта