Эдмунд Гусерль

Эдмунд Гусерль (Гусэрль) (ням.: Edmund Husserl; 1859 — 1938) — нямецкі філосаф.

Эдмунд Гусерль
ням.: Edmund Gustav Albrecht Husserl
Дата нараджэння	8 красавіка 1859(1859-04-08)[1][2][…]
Месца нараджэння	Просцеёў, раён Просцеёў[d], Оламаўцкі край, Чэхія[3][4][…]
Дата смерці	27 красавіка 1938(1938-04-27)[1][2][…] (79 гадоў)
Месца смерці	Фрайбург, адміністрацыйная акруга Фрайбург, Бадэн-Вюртэмберг[5]
Грамадзянства	Аўстрыйская імперыя  Германскі рэйх
Жонка	Malvine Husserl[d][6]
Род дзейнасці	матэматык, філосаф, выкладчык універсітэта, phenomenologist
Навуковая сфера	філасофія, фенаменалогія, эпістэмалогія, transcendental philosophy[d][7] і Ідэалізм[7]
Месца працы	Універсітэт Фрайбурга Гётынгенскі ўніверсітэт Гале-Вітэнбергскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар[d] (1883), прафесар[8] і прыват-дацэнт[8]
Альма-матар	Венскі ўніверсітэт (1883)[8] Лейпцыгскі ўніверсітэт (1878)[9] HU Berlin (1881)[9] Гале-Вітэнбергскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Леа Кёнігсбергер[d] і Carl Stumpf[d]
Школа/традыцыя	Фенаменалогія
Кірунак	Заходняя філасофія
Перыяд	Філасофія XX стагоддзя
Асноўныя інтарэсы	Эпістэмалогія, Матэматыка
Значныя ідэі	Фенаменалагічная рэдукцыя, Эпахэ, Натуральная ўстаноўка, Наэма, Наэзіс, Ідэацыя
Аказалі ўплыў	Франц Брэнтана, Карл Штумпф, Рэнэ Дэкарт, Готлаб Фрэгэ, Кант
Зведалі ўплыў	Эйген Фінк, Курт Гёдэль, Марцін Хайдэгер, Жак Дэрыда, Бернар Стыглер, Эмануэль Левінас, Марыс Мерло-Панці, Жан-Поль Сартр, Макс Шэлер, Эдзіт Штайн, Энца Пачы, Рудольф Карнап, Аляксандр Кайрэ, Раман Інгардэн, Антоніа Мільян-Пуэльес, Хана Арэнт, Лешак Калакоўскі, Ян Патачка, Леа Штраус, Густаў Шпет, Аляксей Лосеў
Вядомыя вучні	Carlos Astrada[d], Марцін Хайдэгер, Edith Stein[d], Günther Anders[d] і Eugen Fink[d]
Член у	Гайдэльбергская акадэмія навук[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Прафесар у Гале, Гётынгене, Фрайбургу. Аўтар прац «Лагічныя даследаванні» (Т. 1-2; 1900—1901), «Філасофія як дакладная навука» (1911) і інш.

Светапогляд

Заснавальнік фенаменалогіі. Паводле Гусерля, філасофія не мае дачынення ні да навакольнага свету, ні да навук, што яе вывучаюць; яе прадмет — толькі з'явы (феномены) свядомасці, якія разглядаюцца як адзіныя і непасрэдна дадзеныя. Лічыў асабістыя перажыванні суб'екта, яго ўспрыманне і інтуіцыю асноўным крытэрыем ісціны. Вылучыў ідэю «жыццёвага свету» як першаснага сацыяльна-культурнага вопыту. Сцвярджаў, што з дапамогай рэканструкцыі «жыццёвага свету» мінулых культур можна вытлумачыць змест і глыбінную сутнасць пісьмовых помнікаў розных гістарычных эпох. Погляды Э. Гусерля паўплывалі на станаўленне і развіццё філасофскай антрапалогіі, экзістэнцыялізму, іншых філасофскіх кірункаў.

Беларускія пераклады

• «Філасофія як дакладная навука». Пер. Л. Баршчэўскага. — Мн.: Энцыклапедыкс, 2023. ISBN 978-985-7247-63-9.