Гібралтар

Гібралтар (англ.: Gibraltar) — заморская тэрыторыя Вялікабрытаніі на поўдні Пірэнейскага паўвострава, улучае Гібралтарскую скалу і пясчаны пярэсмык, які злучае скалу з Пірэнейскім паўвостравам. Назва «Гібралтар» паходзіць ад імя арабскага военачальніка Тарык ібн Зіяда. У яго гонар Гібралтарская скала была названая гарой Тарыка (араб. جبل طارق‎).

Гібралтар
Gibraltar
Сцяг Герб
Дэвіз: «лац.: Nulli Expugnabilis Hosti»
Гімн: «Гімн Гібралтара»
Афіцыйная мова	англійская
Сталіца	(Гібралтар)
Найбуйнейшы горад	Гібралтар
Форма кіравання	Брытанскія замежныя тэрыторыі
Каралева Губернатар Галоўны Міністр	Елізавета II Сэр Фрэнсіс Рычардз Пітэр Каруана
Тэрыторыя
• Агулам	6,5 км²
Насельніцтва Гібралтара
• Ацэнка	28,875 чал.
• Шчыльнасць	4,290 чал./км²
ВУП
• разам	500 000 000 (463 711 968 £) дол.
• На душу насельніцтва	17 500 (16,608 £/чал.) дол.
Валюта	Гібралтарскі фунт
Інтэрнэт-дамен	.gi
Код ISO	GI
Тэлефонны код	+350 9567 (для Іспаніі)
Часавы пояс	UTC+1
Аўтамабільны рух	справа[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Гібралтар доўгі час знаходзіўся ў валоданні маўраў, якія захапілі яго ў вестготаў у 711 годзе. У 1462 годзе падчас Рэканкісты ён перайшоў у валоданне Іспаніі. У 1704 годзе на закаце Іспанскай імперыі быў захоплены ангельскай эскадрай пад камандаваннем адмірала Джорджа Рука. У 1713 годзе паводле Утрэхтскай мірнай дамовы, навязанай Іспаніі Англіяй і Францыяй, Гібралтар адышоў да Вялікабрытаніі. Іспанцы беспаспяхова спрабавалі ўзяць крэпасць у 1727 годзе падчас англа-іспанскай вайны, а таксама іспана-французскай «вялікай аблогі» (1779—1783). Па Версальскай дамове 1783 года скала засталася брытанскім уладаннем.

У 1830 Гібралтар быў афіцыйна абвешчаны калоніяй Вялікабрытаніі. Яго значэнне яшчэ больш узрасло пасля адкрыцця ў 1869 годзе Суэцкага канала, які удвая скараціў шлях у Еўропу з Індыі. Ўладанне скалой давала магчымасць кантролю над суднаходствам ў Міжземным моры.

У 1940 годзе ў пачатку Другой сусветнай вайны каўдыльё Франсіска Франка, выконваючы ўзброены нейтралітэт, адхіліў прапанову Гітлера захапіць брытанскі Гібралтар.

У 1964 Гібралтар атрымаў сваю канстытуцыю. У калёніі быў створаны парламент — Палата сходу і сфарміраваны ўрад. У 1969 годзе была прынятая новая канстытуцыя, згодна якой уводзілася поўнае ўнутранае самакіраванне.

Геаграфія і прырода

Займае стратэгічную пазіцыю над Гібралтарскім пралівам, які злучае Міжземнае мора з Атлантычным акіянам.

Гібралтар — адзінае месца ў Еўропе, дзе жывуць дзікія малпы — маготы. Па мясцовым павер’і, Гібралтар будзе брытанскім датуль, пакуль жывая хоць адна малпа.

Славутыя мясціны

• Пячора Горама
• Пячора Святога Міхаіла
• Трафальгарскія могілкі
• Стадыён Вікторыя

Спасылкі

• Інтэрактыўная карта Гібралтара
• Фота Гібралтара Архівавана 12 ліпеня 2013.
• Афіцыйны сайт заканадаўства Гібралтара
• Афіцыйны сайт ураду Гібралтара