Даччыная мова

У гістарычным мовазнаўстве даччыная мова, таксама мова-нашчадак, — мова, якая паходзіць ад іншай мовы-папярэдніцы, «матчыная» ў дачыненні да яе.^[1] Калі на аснове адной і той жа матчынай прамовы развілося больш за адну мову, то гэтыя мовы называюцца «сястрынскімі», членамі адной моўнай сям’і. Гэтая канцэпцыя ўкладаецца ў дрэвападобную мадэль эвалюцыі моў, у якой сувязі паміж мовамі параўнальныя з радаводным і філагенетычным дрэвамі.^[2]

Метафара ўзаемаадносін продка і нашчадка можа прывесці да няправільнага ўяўлення аб развіцці моў, паколькі даччыныя мовы з’яўляюцца прамымі працягамі матчынай, утвараючыся, галоўным чынам, у выніку паступовага пераўтварэння, а не адасобленага «нараджэння». Матчыныя мовы не заўсёды выміраюць, а могуць працягваць паралельнае існаванне і развіццё побач з даччынымі, таму прыклад нідэрландская мова ў Еўропе і яе паўднёваафрыканскі нашчадак афрыкаанс.

Прыклады

• Беларуская мова з’яўляецца даччынай мовай старабеларускай мовы (з уплывам царкоўнаславянскай мовы), якая са свайго боку даччыная старажытнарускай мове, якая паходзіць ад праславянскай мовы, што аддзялілася ад прабалтаславянскай мовы — адна з адгалінаванняў праіндаеўрапейскай мовы.
• Іспанская, італьянская, каталанская, партугальская, румынская і французская — усе даччыныя мовы латыні, якая з’яўляецца даччынай мовай праіталійскай, якая ў сваю чаргу паходзіць ад праіндаеўрапейскай мовы.^[3]
• Англійская мова < старажытнаанглійская мова < інгевонскія мовы < празаходнегерманская мова < прагерманскай мова (+ дагерманскі субстрат) < праіндаеўрапейская мова.
• Ідыш < верхненямецкія мовы (+ сярэднявечны іўрыт) < ірмінонскія мовы < празаходнегерманская мова < прагерманская мова (+ дагерманскі субстрат) < праіндаеўрапейская мова.
• Афрыкаанс < нідэрландская мова < ніжнефранкскія мовы < іскевонскія мовы < празаходнегерманская мова < прагерманская мова (+ дагерманскі субстрат) < праіндаеўрапейская мова.
• Грузінская мова < старажытнагрузінская мова < пракартазанская мова < пракартвельская мова.
• Малаялам < старажытны малаялам^[en] < сярэднетамільская мова^[en] < прапаўднёвадравідыйская мова^[en] < прадравідыйская мова.
• Копцкая мова < дэматычная мова < новаегіпецкая мова < сярэднеегіпецкая мова < стараягіпецкая мова < праафразійская мова.
• Мальтыйская мова < сіцылійскаарабская мова (+ сіцылійская мова) < класічная арабская < праарабская мова < празаходнесеміцкая мова < прасеміцкая мова < праафразійская мова.
• Пекінская гаворка^[en] < паўночнакітайская (мандарынская) мова < старажытнапаўночнакітайская мова^[en] < cтаражытнакітайская мова^[en] < прасінатыбецкая мова^[en].
• Японская мова < стараяпонская мова < праяпонарукюская мова < ?
• Хілігайнан і себуанская мовы < прабісайская мова < прафіліпінская мова < прамалайскапалінезійская мова< прааўстранезійская мова.
• Кічэ < класічная мова кічэ < пракічэйская мова < праўсходнемаяская мова < прамаяская мова.