Джэрэмі Бентам

Джэ́рэмі Бентам (англ.: Jeremy Bentham; 15 лютага 1748, Лондан — 6 чэрвеня 1832, Лондан) — англійскі асветнік, вынаходнік, адзін з заснавальнікаў ідэалогіі неалібералізму.

Джэрэмі Бентам
англ.: Jeremy Bentham
Дата нараджэння	15 лютага 1748(1748-02-15)[1][2][…]
Месца нараджэння	Хаўндсдыч[d], Каралеўства Вялікабрытанія або Лондан, Англія, Каралеўства Вялікабрытанія[3]
Дата смерці	6 чэрвеня 1832(1832-06-06)[1][2][…] (84 гады)
Месца смерці	Лондан, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі[4]
Месца пахавання	Лонданскі ўніверсітэт
Грамадзянства	Каралеўства Вялікабрытанія  Першая французская рэспубліка[5]  Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Бацька	Jeremiah Bentham[d][6][7]
Маці	Alicia Woodward Grove[d][6]
Род дзейнасці	філосаф, купец, адвакат, палітолаг, суфражыстка, праваабаронца, юрыст, animal rights advocate, пісьменнік, эканаміст, дзеяч Рэфармацыі, палітычны тэарэтык, reformer
Навуковая сфера	паліталогія, сацыялогія, псіхалогія
Навуковае званне	магістр права
Альма-матар	Оксфардскі ўніверсітэт
Вядомы як	вынаходнік, ідэолаг
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Джэрэмі Бентам нарадзіўся ў багатай сям’і ў Лондане. Да 3 гадоў навучыўся чытаць і размаўляць на лацінскай мове. У 7 гадоў — іграць на скрыпцы. У 12 гадоў быў накіраваны бацькам навучацца ў Каралеўскі каледж Оксфардскага ўніверсітэта. У 1769 г. атрымаў ступень магістра права.

Працаваў прыватным адвакатам у Лондане. У 1786—1787 гг. жыў разам з братам Сэмюэлам Бентамам у Крычаве, дзе падрыхтаваў праект Паноптыкона. Пасля вяртання ў Вялікабрытанію актыўна займаўся грамадскай дзейнасцю, выступаў за рэформу права і кадыфікацыю заканадаўства, вёў перапіску з вядомымі палітыкамі і эканамістамі, у тым ліку Адамам Смітам. Прапанаваў некалькі вынаходніцкіх праектаў. Аднак ніводны пры яго жыцці не быў рэалізаваны. Удзельнічаў у заснаванні Універсітэцкага каледжа ў Лондане.

Пасля смерці па яго асабістаму тастаменту яго цела было публічна анатамавана, галава і шкілет запоўнены сенам і муміфікаваны. З 1850 г. мумія захоўваецца для ўсеагульнага агляду ва Універсітэцкім каледжы ў Лондане.

• 
  Праект Паноптыкона
• 
  Дом Дж. Бентама ў Лондане
• 
  Рэшткі Дж. Бентама ў наш час

Зноскі

1. Plamenatz J. P., Duignan B. Jeremy Bentham // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Jeremy Bentham // Internet Philosophy Ontology project Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365'></a>
3. Národní autority České republiky Праверана 29 студзеня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
4. Бентам Иеремия // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
5. https://books.google.com/books?id=iOOm8F5_sBcC&pg=PA608
6. Kindred Britain

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886'></a>
7. Lundy D. R. The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>