Дзікабразавыя

Дзікабра́завыя (Hystricidae) — сямейства млекакормячых атрада грызуноў.

Дзікабразавыя
Дзікабраз індыйскі (Hystrix indica)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Млекакормячыя Падклас:  Звяры Інфраклас:  Плацэнтарныя Надатрад:  Euarchontoglires Грандатрад:  Glires Атрад:  Грызуны Падатрад:  Hystricomorpha Сямейства:  Дзікабразавыя
Міжнародная навуковая назва
Hystricidae Fischer, 1817
Выявы на Вікісховішчы ITIS   584571 NCBI   10135 EOL   8696 FW   42009

Апісанне

Іголкі дзікабраза.

Даўжыня цела да 90 см, хваста да 20 см, маса да 27 кг. Целасклад шчыльны, нязграбны. Галава вялікая, з пакарочанай пысай; шыйны пе­рахват вы­ра­жаны сла­ба. Большая частка паверхні цела ўкрыта тоўстымі вострымі іголкамі (даўжыня на загрыўку да 40 см) і цвёрдым шчаціннем; валасы захоўваюцца на пузе, ніж­ніх час­тках канцавін і мор­дзе. Афарбоўка цела аднатонная чарнаватая, бураватая, карычневая з жоўтымі або белымі палосамі на іголках і валасах. На хвасце раз­мяшчаюцца келіхападобныя пус­тацелыя іголкі, якія выдаюць пры руху спе­цыфічны гук, або рознай фор­мы шчацінне. Канцавіны кароткія, моцныя, стопахадзячыя; пярэднія трох- ці чатырохпа­льцыя, зад­нія пя­ціпальцыя; паль­цы з моцна раз­вітымі магутнымі кіпцюрамі.

Пашырэнне

Адрозніваецца 3 роды, каля 10 відаў. Пашыраны ў Афрыцы, Паўднёвай Еўропе, Пярэдняй, Сярэдняй і Паўднёвай Азіі. На­сяляюць галоўным чынам ляс­ныя і ле­састэпавыя ланд­шаф­ты суб­тро­пікаў і тро­пікаў; сустракаюцца ў перадгор'ях і горных раёнах (да вышыні 3900 м), мо­гуць за­хо­дзіць у пус­ты­ні; не­като­рыя жывуць паблізу на­се­леных пунк­таў. Найбольш вядомы дзікабраз індыйскі (Hystrix indica).

Асаблівасці біялогіі

Актыўныя ўпрыцемках і ноч­чу. Напужаная жывёла ашчаціньваецца і гучна шарасціць хваставой бразгатушкай, паварочваючыся да праціўніка за­дам. Уцякаючы ад пераследвання, дзікабраз рэзка спыняецца, падстаўляючы ворагу іголкі. Доўгія іголкі на паясніцы лёгка вы­па­даю­ць, паміж імі зна­хо­дзяцца бо­льш тоўстыя, карот­кія і вост­рыя шыпы, якія здольны на­нес­ці сур’ёзныя ра­ны.

Корм галоўным чынам раслінны (све­жая зе­ляніна, цыбуліны, клуб­ні і плады), часам шкодяць сельскай гаспадарцы. Ме­сца кармлення дзікабразаў мо­жа зна­хо­дзіцца за 10-16 км ад нары, але да раніцы яны заўсёды вяртаюцца ў сховішча. Ім служаць натуральныя пячоры, паглыбленні або складана ўладкаваныя доўгія (да 10 м) і глыбокія (да 4 м) норы, звычайна з гнез­давой каме­рай. У халод­ную пару го­да ак­тыўнасць дзікабразаў прыкметна зніжаецца, але ў спяч­ку яны не ўпа­да­юць.

Цягам го­да адзін прыплод, у ім звычайна два дзіцяняці (можа быць да пяці). Працягласць жыцця 12-15 (у няволі да 20) год.

Промысел і ахова

Мя­са дзікабразаў часам выкарыстоўваюць у ежу.

Усе віды занесены ў Чырвоную кнігу МСАП.

Літаратура

• Дзікабразы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).