Дом Вендарфа

Дом Вендарфа — будынак у Мінску, размешчаны ў квартале, які прымыкае да Верхняга Горада, па адрасе вуліца Рэвалюцыйная, 10. Пабудаваны ў XIX ст. з цэглы. Помнік архітэктуры класіцызму.

Славутасць
Дом Вендарфа
53°54′12″ пн. ш. 27°33′09″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	класіцызм
Дата пабудовы	XIX ст.
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 711Е000001шыфр 711Е000001
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

План пляца. ХІХ ст.

Мураваны будынак на гэтым пляцы быў пабудаваны ў пачатку XIX стагоддзя. Вузкі, працяглы ў бок двара, двухпавярховы жылы дом, з высокім цокальным паверхам, тарцовым фасадам выходзіў на Койданаўскую вуліцу^[1].

Чарцеж фасада дома ХІХ ст.

Пры яго будаўніцтве былі выкарыстаны падвальныя памяшканні, перакрытыя скляпеннямі, якія засталіся ад будынка XVIII стагоддзя. Канчаткова яго архітэктурны выгляд сфарміраваўся да сярэдзіны XIX стагоддзя^[1].

Сіметрычны па кампазіцыі галоўны фасад быў падзелены на два ярусы плоскай цягай і завершаны вялікім трохвугольным франтонам з паўцыркульным акном у тымпане. Франтон быў аддзелены ад сцяны прафіляваным карнізам з сухарыкамі. Вуглы будынка былі аформлены плоскімі лапаткамі, якія на першым паверсе былі апрацаваны рустам. Рытм фасадаў ствараўся сеткай прамавугольных аконных праёмаў. Вокны другога паверха былі аформлены плоскімі ліштвамі з замковым камнем. Збоку вуліцы былі зроблены ўваходы ў цокальны паверх. У двары сфарміраваўся комплекс мураваных гаспадарчых пабудоў^[1].

Гэты будынак пацярпеў падчас вялікага пажару 1881 года. Пасля пажару уладальнік дваранін Адольф Вендарф звярнуўся ў Мінскую гарадскую ўправу з праектам на яго аднаўленне, паводле якога планавалася цалкам захаваць архітэктурны выгляд будынка, які ён меў да пажару. Пасля гэтага рамонту ў другой палове XIX — пачатку XX стагоддзяў вялікіх змен у архітэктуры дома Вендарфа не адбылося^[1].

Паводле інвентарызацыі 1910 года ў доме Вендарфа ў цокальным паверсе знаходзілася слясарная майстэрня і завод сельтэрскай вады, а таксама склад фруктаў, акрамя таго, тут яшчэ была мануфактурная крама і пераплётная майстэрня, астатнія памяшканні выкарыстоўваліся пад жылыя кватэры^[1].

Пасля 1920 года былы дом Вендарфа нацыяналізаваны, асноўныя яго памяшканні былі перароблены пад камунальныя кватэры. У гады Другой сусветнай вайны не пацярпеў^[1].

У выніку шматлікіх пасляваенных рамонтаў на галоўным фасадзе будынка часткова страчаны архітэктурны дэкор. У другой палове XX стагоддзя ў былым доме Вендарфа знаходзіліся розныя ўстановы^[1].

Архітэктура

План 1-га паверха

Выцягнуты дваровы фасад (злева)

Двухпавярховая пабудова, чатырохвугольная ў плане, асноўны аб’ём падоўжаны ў глыбіню двара і накрыты двухсхільным дахам. Акцэнтам тарцовага галоўнага фасада, які выходзіць на вуліцу, з’яўляецца трохвугольны франтон з сухарыкамі, у тымпане якога прарэзана паўкруглае акно. Пад франтонам праходзіць шматслойны карніз з поясам сухарыкаў. Па баках утвораны лапаткі, руставаныя па 1-м паверсе. Аконныя праёмы прамавугольныя, без ліштваў. Дваровыя фасады будынка вырашаны плоскасна, пазбаўлены аздобы^[2].

Зноскі

1. БУДЫНАК №10 ДОМ ВЯНДОРФА (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лютага 2019. Праверана 31 снежня 2019.
2. 271. Забудова вуліцы Рэвалюцыйнай // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.