Дон Кіхот (раман)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дон Кіхот.

Дон Кіхот (ісп.: Don Quijote) — раман іспанскага пісьменніка Мігеля дэ Сервантэса Сааведры (1547—1616) пра прыгоды аднайменнага героя. Імя дона Кіхота стала назыўным для абазначэння высакародных, але не ўсім зразумелых імкненняў.

Дон Кіхот
Don Quijote
Жанр	раман
Аўтар	Мігель дэ Сервантэс
Мова арыгінала	іспанская
Дата першай публікацыі	1605 (I том), 1615 (II том)
Выдавецтва	Francisco de Robles[d] і Juan de la Cuesta[d][1]
Персанажы	Sancho Panza[d], Alonso Quijano[d], Rocinante[d], Dulcinea[d], Rucio[d], Pero Perez[d], Ginés de Pasamonte[d], Cardenio[d], Dorotea[d], Luscinda[d], Don Fernando[d], Ruy Pérez de Viedma[d], Zoraida[d], Juan Pérez de Viedma[d], Lothario[d], Anselmo[d], Camila[d], Maritornes[d], Marcela[d], Clavileño[d], Sansón Carrasco[d], Maese Nicolás[d], Clara de Viedma[d], Cide Hamete Benengeli[d] і Teresa Panza[d]
Тэкст твора ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзве часткі рамана першапачаткова былі апублікаваны як асобныя творы: «Мудрагелісты ідальга Дон Кіхот Ламанчскі» (ісп.: El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha, 1605 год) і «Другая частка мудрагелістага кабальера Дон Кіхота Ламанцкага» (ісп.: La Segunda parte del ingenioso caballero don Quijote de la Mancha, 1615 год). У 1637 годзе яны былі аб’яднаны мадрыдскім выдаўцом Ф. Марцінэсам у двухчастковы раман і выдадзены пад агульнай назвай «Дон Кіхот»^[2].

Назва першай часткі гучыць гратэскава: слова «дон», якое ператварылася ў перакладзе ў частку імя героя, у арыгінале пазначала яго ўяўную прыналежнасць да вышэйшага дваранства — кабальерыі (ісп.: caballero — вершнік, рыцар) і не магло ставіцца да правінцыйнага землеўладальніка, ідальга Алонса Кіхана.

Раман перакладзены на ўсе еўрапейскія мовы, дагэтуль з’яўляецца адной з найпапулярнейшых кніг сусветнай літаратуры (раман займае другое месца пасля Бібліі паводле аб’ёму агульнасусветнага тыражу).

Змест

Задуманы як пародыя на рыцарскія раманы, твор выйшаў за межы літаратурнай сатыры, стаў энцыклапедыяй іспанскага жыцця мяжы XVI—XVII ст. У ім намаляваны прыгоды Дон Кіхота — збяднелага двараніна, які прагнуў сцвердзіць на зямлі гуманістычныя ідэалы. Не здольны адрозніваць у жыцці сапраўднае ад выдуманага, ён выбіраў дзіўныя шляхі здзяйснення мэраў. У вобразе Санча Паясы, збраяносца Дон Кіхота, увасоблены народны розум, кемлівасць, гумар.

Інсцэнізацыі і экранізацыі

Паводле рамана напісаны оперы Г. Пёрсела, Дж. А. Рысторы, Дж. Паізіела, Н. Пічыні, А. Сальеры, Ж. Маснэ, балеты Ж. Буамарцье, С. Меркадантэ, Л. Мінкуса. Пастаўлены кінафільмы (Расія, Данія, Францыя).

Беларускія пераклады

Дон-Кіхот Ламанчскі. 1935

• Дон-Кіхот Ламанчскі / твор Мігеля дэ-Сервантэса Сааведра ; [пераклад з рускай Ц. Зарэчнага]. — Менск [Мінск] : ДВБ, Юндзетсектар, 1935. — 506, [6] с., [25] л. іл. : іл. ; 22 см. — 15185 экз.
• Хітры гідальга Дон Кіхот Ламанчскі / Перакл. М. Пазнякова. — Мн., 1999