Дыпладок

Дыпладок (Diplodocus) — род вымерлых паўзуноў падатрада заўрапод атрада яшчаратазавых дыназаўраў.

† Дыпладок
Чэрап дыпладока
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Паўзуны Падклас:  Дыяпсіды Інфраклас:  Archosauromorpha Без рангу:  Архазаўры Клада:  Ornithodira Клада:  Дыназаўрападобныя Надатрад:  Дыназаўры Атрад:  Яшчаратазавыя Падатрад:  Заўраподаморфы Інфраатрад:  Заўраподы Без рангу:  Neosauropoda Надсямейства:  Дыпладацыды Сямейства:  Дыпладацыды Падсямейства:  Diplodocinae Род:  Дыпладок
Міжнародная навуковая назва
Diplodocus Marsh, 1878
Сінонімы
Seismosaurus Gillette, 1991
Віды
Diplodocus longus Diplodocus carnegii Diplodocus hayi Diplodocus hallorum
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы EOL   4531287 FW   38669

Этымалогія

Назва роду паходзіць ад грэчаскіх слоў διπλόος — «двайны» і δοκός — «бэлька», азначае «двайны адростак», або «двухадросткавая істота»; дадзена з-за падвойных ніжніх асцюкаватых адросткаў пазванкоў.

Апісанне

Вядомы з юры Паўночнай Амерыкі і поўдня Англіі.

Дыпладок на малюнку Ч. Кнайта, 1911

Даўжыня да 27 м, маса каля 10 т. Зграбныя жывёлы з невялікай галавой, тонкай доўгай шыяй і доўгім пругападобным хвастом. Магутная спінная мускулатура дазваляла адрываць пярэднія ногі ад зямлі і падымацца на задніх, каб дацягвацца да крон дрэў. Маса ног складала амаль палову масы цела. Мускулатура мацавалася пры дапамозе высокіх асцістых адросткаў крыжавых і злучаных з імі спінных і хваставых пазванхоў. На ніжняй паверхні хваставых пазванхоў былі двайныя (парныя) адросткі для засцярогі хваста, калі ён цягнуўся па зямлі. Насавыя адтуліны і вочы размяшчаліся на вяршыні чэрапа. Зубы нешматлікія, слабыя, былі толькі ў пярэдняй частцы сківіц. Расліннаедныя, карміліся мяккай воднай і наземнай расліннасцю.

Гісторыя вывучэння

Першы скамянелы шкілет быў знойдзены ў 1877 годзе ў Скалістых гарах (штат Каларада) палеантолагам С. У. Уілістанам (Samuel Wendell Williston). Пазней былі выяўленыя і іншыя рэшткі ў адкладах юрскага перыяду (фармацыя Морысан). Усе яны датуюцца узростам 150—147 млн гадоў таму.

За перыяд з 1878 па 1924 год было апісана некалькі відаў, якія адносяцца да роду Дыпладок. Першы шкілет выявілі Benjamin Mudge і Samuel Wendell Williston ў 1878 годзе на захадзе ЗША, у штаце Ваёмінг. Па гэтым асобніку вядомы палеантолаг таго часу Г. Марш апісаў новы від, назваўшы яго Diplodocus longus. Пасля фасіліі дыпладокаў былі знойдзены і на тэрыторыі іншых заходніх штатаў: Каларада, Юта і Мантана.

У музеі натуральнай гісторыі Карнегі знаходзіцца чэрап маленькага дыпладока. Гэты маленькі чэрап быў знойдзены ў 1921 годзе. Даследаваўшы яго, спецыялісты па палеанталогіі ў 2010 годзе прыйшлі да высновы, што форма галавы дыпладока моцна мянялася па меры росту.

Класіфікацыя

Вядома некалькі відаў дыпадокаў, усе віды — расліннаедныя формы. У сучасных класіфікацыях да дыпладокаў адносяць таксама сейсмазаўра (Diplodocus hallorum).

• 
  Diplodocus hallorum — «сейсмазаўр», даўжыня да 36 м
• 
  Diplodocus carnegii
• 
  Diplodocus longus

 

Дыпладок

Дк	Кембрый	Ардовік	Сіл.	Дэвон	Карбон	Пер.	Трыяс	Юра	Мел	Палеаг.	Нг	Чц
◄	542	488	443	416	359	299	251	200	146	66	23	2
◄ млн. гадоў назад

▲

▲

▲

▲

▲

Зноскі