Дзмітрый Канстанцінавіч Мачальскі

Дзмітрый Канстанцінавіч Мачальскі (руск.: Дмитрий Константинович Мочальский; 2 (15) лютага 1908, Санкт-Пецярбург^[1] — 20 снежня 1988(1988-12-20), Масква) — савецкі, расійскі мастак-жывапісец, графік, педагог. Народны мастак СССР (1980).

Дзмітрый Мачальскі
Імя пры нараджэнні	Дзмітрый Канстанцінавіч Мачальскі
Дата нараджэння	2 (15) лютага 1908
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	20 снежня 1988(1988-12-20) (80 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Ваганькаўскія могілкі
Грамадзянства	СССР
Род дзейнасці	мастак
Месца працы	Маскоўскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі інстытут імя В. І. Сурыкава[d]
Вучоба	Маскоўскае дзяржаўнае акадэмічнае мастацкае вучылішча памяці 1905 года (1929) Ленінградскі інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры (1936)
Уплыў	Дзмітрый Мікалаевіч Кардоўскі[d], Кузьма Сяргеевіч Пятроў-Водкін і Alexander Savinov[d]
Уплыў на	Volodymyr Hryhorovych Vlasov[d]
Член у	Саюз мастакоў СССР Маскоўскі Саюз мастакоў[d]
Узнагароды

Біяграфія

Нарадзіўся 2 (15) лютага 1908 года ў Санкт-Пецярбургу.

У 1925—1929 гадах вучыўся ў Маскоўскім дзяржаўным тэхнікуме выяўленчых мастацтваў памяці паўстання 1905 года, у студыі К. П. Чэмкі ў Д. М. Кардоўскага. У 1936 годзе скончыў ЛІЖСА імя І. Я. Рэпіна, вучыўся ў К. С. Пятрова-Водкіна, А. І. Савінава.

З 1937 года і да канца жыцця выкладаў у МДАМІ імя В. І. Сурыкава (з 1950 года — прафесар). Кіраваў персанальнай майстэрні (з 1958).

Правадзейны член АМ СССР (1973). Член Саюза мастакоў СССР, сакратар праўлення Саюза мастакоў СССР (1968). Першы беспартыйны старшыня МАСМ, які ўзначальваў яго ў перыяд «хрушчоўскай адлігі» з 1961 па 1963 год. Падзеі скандальна вядомай выстаўкі ў Манежы «30 гадоў МАСМ», на адкрыцці якой М. С. Хрушчоў крычаў абурана: «Што гэта за мазаніна такая?!», адбываліся пры непасрэдным удзеле мастака — ён паказваў Хрушчову выстаўку. На яго і абрынуўся ўвесь гэты скандал^[2].

Сканаў 20 снежня 1988 года. Пахаваны ў Маскве на Ваганькаўскіх могілках (58 уч.)^[3].

Творчасць

Аўтар карцін: «Вяртанне з дэманстрацыі» («Яны бачылі Сталіна») (1949), «Перамога. Берлін. 9 мая 1945 года» (1947), цыкл графічных прац «Савецкія войскі ў Берліне» (1945), карціны «Навасельцы», «Палатка трактарыстаў» (абедзве — 1957), «Чырвоны куток» (1964), «На Ішыме» (1965), «Раніца ў саўгасе. У канторы» (1967), «Чатыры пакаленні» (1968), «У поле» (1969), «Рэпетыцыя ў клубе» (1972), «Тройца» (1975) з цыкла прац пра асваенне цаліны.

Творы знаходзяцца ў калекцыях Дзяржаўная Траццякоўская галерэя, ДМВМ імя Пушкіна, Дзяржаўны Рускі музей, больш за ў трыццаці іншых расійскіх і замежных музеяў.

Узнагароды і званні

• заслужаны мастак РСФСР (1961)
• народны мастак РСФСР (1969)
• народны мастак СССР (1980)
• Дзяржаўная прэмія РСФСР імя І. Я. Рэпіна (1967) — за карціны «Навасельцы», «Маладыя-цаліннікі», «Чырвоны куток», «Завочнікі» з серыі «Людзі цаліны»
• Сярэбраны медаль Міністэрства культуры СССР (1958)
• Залаты медаль АМ СССР (1975).

Персанальныя выстаўкі

• «Дзмітрый Мачальскі (1908—1988) — рамантык сацрэалізму», Траццякоўская галерэя 2009^[4].

Памяць

У 2008 годзе да 100-годдзя Д. К. Мачальскага выстаўка твораў жывапісу адкрылася ў Сурыкаўскім інстытуце ў Маскве. Маляўнічыя працы некалькіх пакаленняў студэнтаў майстэрні мастака і малюнкі, эскізы, накіды самага майстра склалі экспазіцыю з больш за 100 прац.