Жан-Батыст Люлі

Жан-Батыст Люлі (фр.: Jean-Baptiste Lully [ʒɑ̃batist də lyˈli], Джавані Батыста Лулі (італ. Giovanni Battista Lulli); 28 лістапада 1632, Фларэнцыя — 22 сакавіка 1687, Парыж) — французскі кампазітар, скрыпач, танцор, дырыжор і педагог італьянскага паходжання; стваральнік французскай нацыянальнай оперы.

Жан-Батыст Люлі
фр.: Jean-Baptiste Lully
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	28 лістапада 1632(1632-11-28)
Месца нараджэння	Фларэнцыя, Вялікае герцагства Тасканскае
Дата смерці	22 сакавіка 1687(1687-03-22)[1][2][…] (54 гады)
Месца смерці	Парыж, Каралеўства Францыя[3]
Месца пахавання	Notre-Dame-des-Victoires[d]
Краіна	Каралеўства Францыя
Жонка	Madeleine Lambert[d][4]
Дзеці	Louis Lully[d], Jean-Baptiste Lully fils[d] і Jean-Louis Lully[d]
Музычная дзейнасць
Педагог	Nicolas Métru[d], Nicolas Gigault[d] і François Roberday[d]
Прафесіі	кампазітар, скрыпач, танцор, дырыжор і педагог
Гады актыўнасці	з 1647
Інструменты	скрыпка
Жанры	опера
Выхаванцы	Georg Muffat[d], Marin Marais[d], Pascal Collasse[d], Jean-Baptiste Lully fils[d], Johann Sigismund Kusser[d], Johann Caspar Ferdinand Fischer[d], Louis Lully[d], Pelham Humfrey[d], Jean-Féry Rebel[d], Henri Desmarets[d], Jean-François Lalouette[d], Pierre Verdier[d], Jean-Louis Lully[d] і Theobaldo di Gatti[d]
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

Нарадзіўся ў 1632 годзе ў Фларэнцыі. З 1646 у Францыі. Прыбліжаны караля Людовіка XIV. З 1652 іграў у прыдворным аркестры «24 скрыпкі караля», сфарміраваў і ўзначаліў малы прыдворны аркестр «16 скрыпак караля». Удзельнічаў у пастаноўцы прыдворных балетаў, напісаў музыку да шэрагу камедый-балетаў Мальера. З 1662 прыдворны кампазітар. З 1672 адзіны кіраўнік, кампазітар, дырыжор і рэжысёр опернага т-ра «Каралеўская акадэмія музыкі» (Парыжская опера).

Творчасць

Стваральнік нацыянальнага музычна-сцэнічнага жанру лірычнай трагедыі (пераважна на міфалагічныя ці легендарныя сюжэты), новага тыпу французскай опернай уверцюры, якая стала прататыпам пазнейшых уверцюр і вызначыла адзін са шляхоў да класічнай сімфоніі. Яго балетная музыка паўплывала на развіццё танцавальнай сюіты. Сярод твораў: лірычныя трагедыі «Тэсей» (паст. 1675), «Атыс» (паст. 1676), «Персей» (паст. 1682), «Раланд» (паст. 1685), «Арміда» (паст. 1686) і інш.; гераічныя пастаралі, оперы-балеты, у т.л. «Трыумф кахання» (1681); камедыі-балеты, у т.л. «Шлюб паняволі» (1664), «Пан дэ Пурсаньяк» (1669), «Мешчанін — дваранінам» (1670); дывертысменты, інструментальныя п’есы, песні, духоўная музыка і інш.

У культуры

Пра кампазітара ў 2000 годзе зняты фільм «Кароль танчыць».

Зноскі

1. Lulli // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964'></a>
2. Jean Baptiste Lully // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964'></a>
3. Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644'></a>
4. http://bluemountain.princeton.edu/bluemtn/cgi-bin/bluemtn?a=d&d=bmtnabh19090415-01.2.3&e=-------en-20--1--txt-txIN-------