Кароўка

Кароўка, малачай^[1] (Lactarius piperatus) — шапкавы грыб роду Млечнік (Lactarius) сямейства Сыраежкавыя (Russulaceae). Умоўна-ядомы.

Кароўка
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Грыбы Падцарства:  Вышэйшыя грыбы Аддзел:  Базідыяльныя грыбы Пададдзел:  Agaricomycotina Клас:  Агарыкаміцэты Парадак:  Сыраежкавыя Сямейства:  Сыраежкавыя Род:  Млечнік Від:  Кароўка
Міжнародная навуковая назва
Lactarius piperatus (L.) Pers., 1797
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   71966 EOL   1029841 MB   174964

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Кароўка (значэнні).

Апісанне

Шапка ў дыяметры 7—18 см^[1], спачатку злёгку выпуклая, потым лейкападобная^[1], у маладых пладовых цел з падагнутымі бакамі, якія затым распраўляюцца і становяцца хвалістымі. Скурка белага колеру, матавая, гладкая або злёгку аксаміцістая. Пласцінкі вузкія, частыя, па ножцы часам расшчэпленыя, маецца мноства кароткіх пласцінак. Споравы парашок белы, споры 8—9 × 6—7 мкм, арнаментаваныя, амаль круглай формы, бясколерныя, шыпаватыя, амілоідныя. Ножка 3—7 см у вышыню, ∅ 2—3 см^[1], цыліндрычная, белая, суцэльная, вельмі шчыльная, звужваецца ля асновы, гладкая або злёгку зморшчаная^[1]. Мякаць белая, шчыльная, ломкая. Млечны сок густы, ліпкі, белы, вельмі едкі, пры высыханні колер не мяняе або злёгку жаўцее^[1].

Зменлівасць

Колер шапкі бывае зусім белым ці з крэмавым адценнем, яна, як правіла, у цэнтры больш цёмная, чым па краях. Пласцінкі спачатку белыя, потым крэмавыя, пры пашкоджанні пакрываюцца жаўтавата-карычневымі плямамі.

Экалогія і распаўсюджванне

Расце радамі або кольцамі ў сырых і зацененых лісцевых і мяшаных лясах, значна радзей у хвойных. Аддае перавагу добра дрэніраваным гліністым глебам.

На тэрыторыі Беларусі сустракаецца паўсюдна ў шыракалістых лясах^[1]. На тэрыторыі былога СССР распаўсюджаны на ўсёй тэрыторыі еўрапейскай часткі, у Заходняй і Усходняй Сібіры і на Далёкім Усходзе.

Сезон: лета-восень.

Падобныя віды

• Lactarius vellereus адрозніваецца шапкай, пакрытай пухам, і ножкай з больш рэдкімі пласцінкамі.
• Lactarius glaucescens з белым млечным сокам, пры высыханні робяцца шаравата-зеленаватым, які набывае ад кроплі КОН жоўты колер.
• Lactarius pergamenus з больш доўгай ножкай і маршчыністай шапкай.

Сінонімы

• Agaricus piperatus L. 1753
• Agaricus acris Bull. 1785
• Lactifluus piperatus (L.) Roussel 1806
• Lactifluus piperatus (L.) Kuntze 1891
• Agaricus lactifluus var. piperatus (L.) Pers.

Харчовыя якасці

Часта лічыцца неядомым з-за вельмі вострага густу. У прынцыпе, умоўна-ядомы, часам ужываецца, пасля дбайнай апрацоўкі, у салёным выглядзе^[1]. Таксама часам яго сушаць, расціраюць у парашок і выкарыстоўваюць у якасці пякучай прыправы замест перцу.

Лячэбныя ўласцівасці

Кароўка прыгнятальна дзейнічае на туберкулёзную палачку^[2]. У народнай медыцыне гэты грыб у злёгку падсмажаным выглядзе ўжывалі для лячэння нырачна-каменнай хваробы^[3].

Хімічнае тэставанне грыбоў|Хімічнае тэставанне

Раствор FeSO₄ афарбоўвае мякаць у крэмава-ружовы колер, пад дзеяннем шчолачаў (KOH) колер не мяняе.

Зноскі

1. Груздь перечный // Лекарственные растения и их применение. — 5-е, перераб. и. доп.. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — С. 4. — 592 с. — 120 000 экз.
2. Шиврина А. Н., Низковская О. П. и др. Биосинтетическая деятельность высших грибов. — Л., 1969.
3. Кондратюк Е. Н., Ивченко С. И., Смык Г. К. Дикорастущие лекарственные и плодовые растения Украины. — Киев, 1969.