Кастанай

Кастана́й (каз.: Қостанай, руск.: Костанай, Кустанай) — горад у Казахстане, на рацэ Табол, абласны цэнтр Кастанайскай вобласці. Да 1997 года меў назву Кустанай. Насельніцтва горада складае 210 тысяч чалавек.

Горад
Кастанай
каз.: Қостанай
Сцяг Герб
53°13′09″ пн. ш. 63°38′03″ у. д.HGЯO
Краіна	Казахстан
Вобласць	Кастанайская
Акім	Ахметжанаў Ахмедбек Масакбаевіч
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1879
Горад з	1893
Плошча	240 км²
Вышыня цэнтра	156 м
Тып клімату	Кантынентальны клімат
Часавы пояс	UTC+6
Насельніцтва
Насельніцтва	226 425 чалавек (2015)
Нацыянальны склад	50,00% — рускія, 28,63% — казахі, 10,00% — украінцы, 2,78% — немцы, 2,06% — татары, 1,78% — беларусы
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Паштовы індэкс	110000
Аўтамабільны код	10 (раней P, W)
taraz.zhambyl.kz/
Паказаць/схаваць карты
Кастанай Кастанай
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Горад Кастанай утвораны ў 1879 годзе. На пачатку XX стагоддзя горад быў буйным гандлёвым цэнтрам і быў адным з важлівых звеньяў шляху, што звязвае Азію з Расіяй. Адзін з англійскіх вандроўнікаў, якія прыяжджалі сюды на початку 20 стагоддзя, назваў яго ў сваім дзённіку «другім Чыкага». У той час Кастанай быў вялікім кірмашом, дзвюхпавярховыя драўляныя будынкі, у паветры стаяў пыл, і вуліцы былі пакрытыя пяском. Нягледзячы на гэта, швейцарскі грамадзянін Ларэц (Lorez) пабудаваў найбольшы ў рэгіёне Паўднёвага Урала і на тэрыторыі сённяшняга Казахстана завод па вырабніцтву піва, якое разлівалася ў спецыяльныя фірменныя пляшкі, што тады было рэдкасцю. У 1950-ыя гады насельніцтва горада і вобласці паметна ўзрасло ў сувязі з асваеннем цаліны. З пасляваеннага часу дацяпер на тэрыторыі Кастанайскай вобласці збіраюць вялікія ўраджаі збожжавых культур. На ўсходнім уедзе ў горад, з боку ракі Табол устанавілі напіс з пяціметровымі лічбамі: «385 тыс. тон зерна», дзе лічба тон абнаўлялася штотыдзень.

Эканоміка

У горадзе дзейнічае Кустанайазбест — адзін з найбольших светавых вырабнікоў хрызаціл-азбесту ў свеце^[1].

Транспарт

Міжнародны аэрапорт, з якого здзяйсняюцца авіарэйсы па Казахстане, у Расію, Беларусь, Германію і іншыя краіны.

Чыгуначны вакзал. За 120 км ад горада размешчаны вялікі чыгуначны вузел — станцыя Табол.

ВНУ горада

• Кастанайскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. Байтурсінава ^[2]
• Кастанайскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт
• Кастанайскі сацыяльна-тэхнічны ўніверсітэт^[3]
• Кастанайскі інжынерна-эканамічны ўніверсітэт імя М. Дулатава^[4]
• Кастанайскі медыцынскі каледж
• Кастанайскі каледж аўтамабільнага транспарту^[5]
• Кастанайскі педагічны каледж

Насельніцтва

Год Колькасць 1923 20 785 [6] 1939 33 540 [7] 1959 86 382 [8] Год Колькасць 1970 123 517 [9] 1979 164 500 [10] 1989 223 558 [11] Год Колькасць 1999 222 816 [12] 2009 214 961 [13] 2021 258 990 [14]

Вядомыя асобы

• Жанна Аляксандраўна Рупасава (нар. 1944) — вучоны ў галіне экалогіі, аграхіміі, фізіялогіі і біяхіміі раслін
• Марыя Белабровіна (нар. 1999) — беларуская футбалістка.