Кашадары

Кашада́ры^[3], таксама Кайшадорыс (літ.: Kaišiadorys) — горад у Цэнтральнай Літве, у Ковенскім павеце. Адміністрацыйны цэнтр Кашадарскага раёна. Размешчаны паміж Вільняй і Коўнам. Праз Кашадары цячэ Нёман і Вілія. Кашадары адносяцца да этнаграфічнага рэгіёну Аўкштота.

Горад Кашадары літ.: Kaišiadorys Герб Краіна  Літва Павет Каўнаскі Раён Кайшадорыскі Каардынаты 54°51′ пн. ш. 24°27′ у. д.HGЯO Першая згадка 1590[1] Горад з 1946 Плошча 11 км² Вышыня цэнтра 73 м і 82 м Насельніцтва ▲8 590 чал. (1 студзеня 2023)[2] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-56001 Афіцыйны сайт kaisiadorys.lt Кашадары на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Першая згадка — у 1590 годзе, у форме «Кошейдарова». Рэдкая на Літве назва татарска-арабскага паходжання.

У 1565 і 1567 годах у спісе Троцкай харугвы войска Вялікага Княства Літоўскага згадваецца татарын Хайшадар Мамулевіч, ад якога пайшоў род Хайшадаравічаў. У тым жа спісе 1567 года згадваецца і Ісуп Хашайдаравіч. Праз стагоддзе Хайшадараў унук Яхія, сын Мустафы, згадваецца ў 1670 года як уласнік маёнтка Вердасава, побач з Кайшадарам. Пазней, як мяркуецца, Хашайдаравічы эмігравалі ў Турцыю.

У пісьмовых крыніцах фіксавалася Кошейдарова (1590), Кошедары (1895), Kaszedary (1795), Kayszedary (1826). Сярод літоўцаў панавала назоўная форма Kaišiadorys (запісы 1935, 1936 г.). З увагі на імя Хайшадар першаснай мяркуецца форма з «Кайш-» (у літоўскім маўленні Х- > К-). Форма «Кашадары» ёсць вынікам манафтангізацыі (знікнення дыфтонгу -аі-)^[4].

Ёсць літоўская народная этымалогія, ад kаšė «кош» (славізм) і daryti «рабіць, варыць» (той, хто робіць кашы)^[5].

Гісторыя

Кашадары ў 1937 г.

Упершыню паселішча згадваецца ў 1590 годзе. У першай палове ХІХ стагоддзя маёнтак Кашадары належаў сям’і Ромераў. У 1860-х гадах маёнтак перайшоў да ўрача Ромераў — Яцакевіча. У 1866 годзе тут жыло 29 жыхароў. Развіццё паселішча атрымала пасля пабудовы чыгуначнай станцыі на лініі Вільня — Коўна. Потым тут прайшла лінія на Шаўлі.

У часы Першай сусветнай вайны ў 1915 годзе Кашадары занялі войскі Германскай імперыі. З 1918 года ў складзе незалежнай Літвы. З 1940 года ў складзе Літоўскай ССР.

З 1941 да 1944 года Кашадары былі акупаваны нямецкімі войскамі^[6].

Насельніцтва

Год Колькасць 1897 833 [1] 1923 1 929 [1] 1959 3 011 [1] 1970 4 700 [1] 1989 10 964 [1] 2001 9 984 [2] 2002 9 901 [2] Год Колькасць 2003 9 831 [2] 2004 9 650 [2] 2005 9 484 [2] 2006 9 387 [2] 2007 9 331 [2] 2008 9 233 [2] 2009 9 158 [2] Год Колькасць 2010 8 994 [2] 2011 8 710 [2] 2012 8 481 [2] 2013 8 340 [2] 2014 8 243 [2] 2015 8 137 [2] 2016 8 090 [2] Год Колькасць 2017 7 830 [7] 2018 7 642 [2] 2019 7 464 [8] 2020 7 366 [8] 2021 8 380 [2] 2022 8 299 [8] 2023 8 590 [2]

Гарады-пабрацімы

•  Гола Прыстань, Украіна^[9]

Галерэя

• 
  Капліца
• 
  Касцёл