Марцін Шангаўэр

Марцін Шангаўэр (ням.: Martin Schongauer; 1450, Кальмар — 2 лютага 1491, Брайзах-на-Рэйне) — нямецкі жывапісец, малявальшчык і гравёр перыяду Ранняга Адраджэння. Арыентаваўся на творчасць Рагіра ван дэр Вейдэна, наведаў Нідэрланды; гравюры Шангаўэра аказалі вялікі ўплыў на еўрапейскае мастацтва.

Марцін Шангаўэр
ням.: Martin Schongauer
Род дзейнасці	мастак, гравёр, графік, гравёр па медзі, рысавальнік, дзеяч мастацтваў
Дата нараджэння	1440[1]
Месца нараджэння	Кальмар, акруга Кальмар[d], дэпартамент Верхні Рэйн, Эльзас[d], Метраполія Францыі, Францыя[1]
Дата смерці	2 лютага 1491[2]
Месца смерці	Брайзах-ам-Райн, раён Брайсгау-Верхні Шварцвальд[d], адміністрацыйная акруга Фрайбург, Бадэн-Вюртэмберг[1]
Альма-матар	Лейпцыгскі ўніверсітэт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія і творчасць

Сын Каспара Шангаўэра, які працаваў ювелірам у Аўгсбургу. За прыгажосць сваіх твораў быў названы «Выдатным Марцінам» (ням.: Martin Shön або Hipsch Martin, у італьянцаў Bel Martino). Працаваў пераважна ў Кальмары, у 1488 годзе пераехаў у Брайзах, дзе пражыў апошнія гады жыцця.

На творчасць Шонгаўэра моцны ўплыў аказалі Рогір ван дэр Вэйдэн і невядомы па імені гравёр Майстар E. S.. Карцін мастака да нас дайшло вельмі няшмат, самыя раннія з іх датуюцца не раней за 1469 год. Самая выдатная з іх, «Мадонна ў альтанцы з ружаў», была напісана для кальмарскай царквы св. Марціна. Шангаўэру належыць таксама складань, які захоўваецца ў кальмарскім музеі, на знешнім баку якога намалявана, у фігурах натуральнай велічыні, Дабравешчанне, а на ўнутраным баку Маці Божая, якая пакланяецца Немаўлю-Хрысту, і св. Антоній з заказчыкам гэтага абраза. Амаль з поўнай дакладнасцю прыпісваюцца яму два «Святыя Сямействы», адно ў мюнхенскай Старой пінакатэцы, а другое ў Венскім музеі. Усе гэтыя карціны моцна адклікаюцца кірункам фландрскай школы, але ў адносінах да далікатнасці выканання саступаюць працам яе галоўных прадстаўнікоў. Значна схаднейшае паняцце аб таленце Шангаўэра даюць яго гравюры, якіх налічваецца да 117. Яны сведчаць, што гэта быў першы ў Германіі значны майстар, які валодаў разцом з упэўненасцю і дзіўнай воляй, які ўмеў пераадольваць усе тэхнічныя цяжкасці і выразна перадаваў свае прачулыя, высакародныя, часам нават велічныя кампазіцыі; асабліва добрыя па тыпах і экспрэсіі яго ідэальныя галовы. У сваіх эстампах ён адлюстроўваў не адны толькі рэлігійныя сюжэты, але таксама жанравыя сцэны, жывёлы, арнаменты і г.д.

Зноскі

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #118610430 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 5 студзеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
2. RKDartists Праверана 11 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>