Мсціслаўскае ваяводства

Мсціслаўскае ваяводства (1566—1772) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка Вялікага Княства Літоўскага. Плошча — каля 22,6 тыс. км². Сталіца ваяводства — Мсціслаў. Ваяводства ўтворана з Мсціслаўскага княства падчас адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 1565—1566 гадоў^[1].

Мсціслаўскае ваяводства
Palatinatus Mscislaviensis
Герб[d]
Краіна	Вялікае Княства Літоўскае
Уваходзіць у	Вялікае Княства Літоўскае
Адміністрацыйны цэнтр	Мсціслаў
Дата ўтварэння	1566
Дата скасавання	1772
Плошча	22,6 тыс.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Войны, асабліва вайна 1651—1667 гадоў, спустошылі абшары ваяводства. Сойм Вялікага Княства Літоўскага 1661 года характарызаваў стан ваяводства як «цалкам спустошаны маскоўскім непрыяцелем»^[2], колькасць дымоў скарацілася на 69 %^[3].

Ваяводства не мела падзелу на паветы^[A].

Ваяводства ахоплівала тэрыторыі былога Мсціслаўскага княства, Крычаўскай воласці і прыватных маёнткаў, папярэдне вылучаных з іхняга складу (усход сучаснай Магілёўскай вобласці і поўдзень Смаленскай вобласці)^[B].

Буйнейшыя паселішчы Дрыбін, Жукава, Крычаў, Радамль, Расна, Хіславічы, Хоцімск, Шумячы.

Пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай ў 1772 годзе тэрыторыя ваяводства адышла да Расійскай імперыі, дзе ўвайшла ў склад Магілёўскай губерні^[1]. Аднак, ваяводства намінальна існавала ў складзе Рэчы Паспалітай да апошняга яе падзелу ў 1793 годзе^[6].

Заўвагі

1. Некаторыя крыніцы сцвярджаюць^[1], што ў 1-й палове XVII стагоддзя былі ўтвораны Крычаўскі, Магілёўскі, Чавускі і Чэрыкаўскі паветы, аднак сучасныя даследаванні гэта абвяргаюць^[4].
2. На многіх картах часоў Рэчы Паспалітай і пазнейшых, а таксама заснаваных на іх крыніцах, да Мсціслаўскага ваяводства часам адносяць Магілёў, Прапойск і навакольныя землі да Друці, аднак насамрэч гэтыя тэрыторыі ніколі не ўваходзілі ў Мсціслаўскае ваяводства^[5].

Зноскі

1. Беларусь 1995.
2. Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem xx. pijarow w Warszawie od r. 1732 do r. 1782 wyd. T. 4. — Petersburg: J. Ohryzko,1859. — 518 s. — S. 386—389.
3. Morzy, J. Kryzys demograficzny na Litwie i Białorusi w II połowie XVII wieku / Józef Morzy. — Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1965. — 405 s. — Tabl. 22, 24. — (Prace Wydziału Filozoficzno-Historycznego — Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Historia 21).
4. Мяцельскі 2014, с. 195.
5. Мяцельскі 2014, с. 195—200.
6. Мяцельскі 2014, с. 253.