Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Мсціслаў)

Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў — сакральны комплекс у г. Мсціславе. Помнік архітэктуры барока і ракако рэспубліканскага значэння.

Славутасць
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў
54°01′26″ пн. ш. 31°43′37″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мсціслаў
Канфесія	Каталіцкая Царква
Епархія	Мінска-Магілёўская архідыяцэзія
Ордэнская прыналежнасць	кармеліты
Архітэктурны стыль	барока, ракако
Архітэктар	Іаган Крыштоф Глаўбіц
Будаўніцтва	1614
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 511Г000504шыфр 511Г000504
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі.

Гісторыя

Касцёл у пач. XX ст.

Першым у Мсціславе прывілеем караля Жыгімонта III Вазы ў 1614 г. быў заснаваны фарны касцёл ля падножжа Замкавай гары, пры якім ў 1637 г. быў заснаваны кляштар кармелітаў^[1]. Касцёл пры манастыры першапачаткова быў драўляным і непрыкметным.

Фундатарскі надпіс на фасадзе касцёла

Аб даце будаўніцтва Успенскага кляштара і мураванага касцёла кармелітаў у Мсціславе можна меркаваць толькі па ўскосных даных, а дакладней, толькі па спасылках на ўжо не існуючыя дакументы XVII і XVIII стст. Закладзены касцёл у 1-й палове XVII ст. на месцы старога драўлянага храма, узводзіўся Караля Якуба Мадалінскага. З 1648 года Мсціслаў быў ахоплены казацкімі хваляваннямі, у 1654 годзе пасля ўзяцця Мсціслава маскоўскімі войскамі манахі-кармеліты былі перабіты, гэтай падзеі прысвечаны дзве цэнтральныя фрэскі храма. Дабудоўваўся касцёл значна пазней, праз некалькі дзесяцігоддзяў, у другой палове XVII ст^[1].

Касцёл фундаментальна перабудаваны ў 1746—1750 гг. архітэктарам І. К. Глаўбіцам (перайначаныя форма даху, дэкор галоўнага фасада і інтэр'ера, завяршэнні трох'ярусных вежаў) і часткова ў 1887 г.

Архітэктура

Касцёл

Від на касцёл з Замкавай гары

Касцёл — мураваная трохнефная шасцістаўповая базіліка з дзвюхвежавым фасадам і пяціграннай алтарнай апсідай, да якой з поўдня прылягае кляштар — двухпавярховы прамавугольны ў плане мураваны будынак, накрыты вальмавым дахам (у інтэр'еры збераглася размалёўка XIX ст.). Сцены касцёла атынкаваныя і аздобленыя пілястрамі. Драўляныя скляпенні ўнутры больш познія.

Укрыжаванне з касцёла ў раённым музеі

Інтэр'ер

Інтэр'ер багата аздоблены лепкай і фрэскамі (сярэдзіна XVIII ст.), якія размешчаныя на паўднёвай, паўночнай і алтарнай сценах галоўнага нефа і на скляпеннях бакавых нефаў. Збераглося каля дваццаці кампазіцый, з якіх найбольшую мастацкую каштоўнасць маюць партрэт фундатара і сюжэты на гістарычную тэматыку: «Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г.» і «Забойства ксяндзоў». Гістарычную цікавасць мае панарама камяніц тагачаснага Мсціслава. Каляровая гама размалёвак на рэлігійныя тэмы мяккая, пабудаваная пераважна на жоўта-карычневых і шэра-блакітных колерах. Сцэны на гістарычныя сюжэты маюць больш разнастайную каляровую гаму. У кампазіцыі адчуваецца перспектыўна-прасторавы план, аб'ём.

• Інтэр'ер
• 
  Забойства ксяндзоў
• 
  Узяцце Мсціслава маскалямі ў 1654 г.
• 
  Галоўны алтар у 1913 годзе
• 
  Галоўны алтар у наш час
• 
  Інтэр'ер у наш час, выгляд з хораў

Брама

Брама касцёла

Каля касцёла пабудаваная цагляная брама, якая вырашаная ў выглядзе рознавялікіх паўцыркульных арак. Па баках брамы ўзвышаюцца невялікія пінаклі. Над шырокай цэнтральнай аркай размешчаны ступеньчаты атык.

Святары[2]

• Спірыдон Стаюр;
• 1887—1896 — Пётр Язэпавіч Аўгло;
• 1903—1916? — Антоні Вікенцевіч Матусевіч;
• 1916? — Уладзіслаў Гжэбала;
• 1917—1928? — Віктар Янавіч Валентыновіч;
• 1936—1937 — Міхал Ігнатавіч Варнас.

Зноскі

1. Мураваныя харалы : Сакрал. архітэктура бел. барока / Т. В. Габрусь [Рэд. савет: Малашэвіч (старш.) і інш.; Маст.: Грынь І. А., Шафрановіч Л. С.; Натур. фатаздымкі: Габрусь Т. і інш.]. — Мінск: Ураджай, 2001. — 286 с.
2. Маракоў, Л. Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі (1917—1964) / Леанід Маракоў. — Мінск: Смэлтак, 2009. — С. 567. — 776 с. — ISBN 978-985-6917-12-0.