Міхайла Крычэўскі

Міхайла (Станіслаў) Крычэўскі (польск.: Michał Stanisław Krzyczewski, укр.: Михайло-Станіслав Кричевський; ? — 3 жніўня 1649) — шляхціч ВКЛ польска-русінскага паходжання, вайсковы і дзяржаўны дзеяч, палкоўнік Чыгірынскага і Кіеўскага палкоў рэестравых казакоў, наказны гетман украінскага казацтва.

Крычэўскі Міхайла (Станіслаў)
Род дзейнасці	ваенны
Дата нараджэння	невядома
Месца нараджэння	Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Дата смерці	3 жніўня 1649
Месца смерці	Лоеў
Грамадзянства	Вялікае Княства Літоўскае, пазней Гетманшчына

Паходжанне і адукацыя

Паходзіў са шляхецкай каталіцкай сям’і Крычэўскіх гербу ўласнага, якая мела маёнткі пад Брэстам. Род праваслаўны і меў русінскае паходжанне, але быў паланізаваны на мяжы XVI–XVII стагоддзяў. Атрымаў добрую адукацыю: валодаў польскай, нямецкай, французскай і лацінскай мовамі. Быў набліжаным і папулярным у кароннага гетмана Станіслава Канецпольскага.

Вайсковая кар’ера

У 1627 годзе падчас вайны са Швецыяй камандаваў харугвай. Магчыма, быў тым самым Крычэўскім — таварышам харугвы князя Захарыя Чацвярцінскага, які быў паранены падчас паўстання казакоў у 1638 годзе. У 1643 годзе прызначаны палкоўнікам Чыгірынскага палка рэестравых казакоў. У 1644 годзе ўдзельнічаў у Ахмаціўскай бітве супраць татар.

У 1647 годзе ўзяў на паручальніцтва арыштаванага Багдана Хмяльніцкага і стаў яго кумам. Тады ж удзельнічаў у паходзе Аляксандра Канецпольскага супраць татар.

Пераход да казакоў

У 1648 годзе далучыўся да Хмяльніцкага падчас бітвы пад Жоўтымі Водамі, потым трапіў у палон у Карсунскай бітве. Пасля вызвалення прыняў праваслаўе і імя Міхайла. Камандаваў казацкім войскам пад Піляўцамі, удзельнічаў у паходзе ў Галічыну, аблозе Замасця і баях супраць войскаў Януша Радзівіла.

Гібель

Бітва пад Лоевам. Расфарбаваная гравюра К. фон Эйгерда, 1663 год

У 1649 годзе Крычэўскі камандаваў 30-тысячным казацкім войском, якое трымала абарону ад наступу Януша Радзівіла. Быў цяжка паранены ў бітве пад Лоевам і трапіў у палон, дзе памёр 3 жніўня 1649 года. Паводле сведчанняў, Януш Радзівіл загадаў зрабіць яго пасмяротны партрэт і насыпаць вялікую магілу.

У літаратуры

• Галоўны герой рамана Панаса Фядэнкі «Гетманів кум».
• Персанаж рамана Генрыка Сянкевіча «Агнём і мячом».
• Герой аповесці Андрэя Чайкоўскага «Палкоўнік Крычэўскі».

Памяць

У Львове яго імем названа вуліца, у Чыгірыне — правулак.

Гл. таксама

• Бітва пад Лоевам

Спасылкі

• А. Чайкоўскі. «Полкаўнік Крычэўскі» (Творы ў васьмі тамах, том 1)
• Крычэўскі Станіслаў-Міхайла ў Энцыклапедыі гісторыі Украіны

Літаратура

• Majewski W. Krzyczewski (Krzeczowski) Stanisław (Michał) // Polski Słownik Biograficzny. — T. XV/4. — S. 553–554.
• Федэнка П. Гетманів кум. — К.: Наукова думка, 1995.
• Степанков В. С. Полководці Війська Запорозького: Історичні портрети. — К., 1998. — Т. 1.