Напата

Напа́та — старажытны горад у Нубіі (Судан), заснаваны егіпцянамі як адміністрацыйны цэнтр каля чацвёртага парога ракі Ніл у 2 тысячагоддзі да н. э. З'яўляўся адной са сталіц старажытнай дзяржавы Куш. У наш час прадстаўлены археалагічнымі помнікамі Джэбель-Баркал і Нуры.

Напата на карце Нубіі

Напата у іерогліфах

npt

Гісторыя

Напата была заснавана каля 1450 г. да н. э. старажытнаегіпецкім фараонам Тутмасам III пасля заваявання дзяржавы Керма. Першапачаткова з'яўлялася адміністрацыйным цэнтрам Нубіі. Егіпецкі кіраўнік Напаты меў тытул намесніка фараона. У 1070 г. да н. э. намеснікі Напаты вызваліліся з-пад улады Егіпта і стварылі асобную дзяржаву Куш. Напата заставалася галоўным эканамічным і палітычным цэнтрам Куша прыкладна да VI ст. да н. э. У 591 г. да н. э. вытрывала нашэсце персаў, пасля чаго паступова саступіла месца Мероэ. У V ст. да н. э. Герадот ужо называў Мероэ галоўным горадам Эфіопіі^[1]. У 23 г. да н. э. Напата была канчаткова зруйнавана падчас нашэсця рымлян.

Культура

Перыяд дамінавання Напаты ў Нубіі звычайна вылучаецца як асобная культурная эпоха, для якой было характэрна спалучэнне нубійскіх традыцый, што бралі пачатак у Керме, і прынесеных са Старажытнага Егіпта. Напата з яе сакральным цэнтрам у Джэбель-Баркал лічылася горадам Амона, а ўлада валадароў Напаты корэ прыраўноўвалася да ўлады фараонаў. Нават пасля перанясення асноўнага цэнтра дзяржавы ў Мероэ Джэбель-Баркал і Нуры заставаліся галоўнымі месцамі пахавання корэ і чальцоў іх сем'яў. Афіцыйныя імёны корэ адлюстроўвалі веру напатцаў, што іх валадар з'яўляецца часткай бога. Жанчыны валадарскай сям'і таксама абагаўляліся.

Каля Напаты будаваліся піраміды — магільні чальцоў сям'і корэ, аднак яны значна адрозніваліся ад егіпецкіх па памерах і тэхніцы будаўніцтва. Адрозненні таксама маюць знойдзеныя керамічныя вырабы таго перыяда. Пантэон багоў Напаты першапачаткова запазычаны з Егіпту, аднак з цягам часу ён папаўняўся іншымі бажаствамі.

Зноскі

1. Герадот, II:29