Нацыянальная прэмія Украіны імя Тараса Шаўчэнкі

Нацыянальная прэмія Украіны імя Тараса Шаўчэнкі (укр.: Національна премія України імені Тараса Шевченка) — найвышэйшая дзяржаўная ўзнагарода Украіны ў галіне культуры і мастацтва, названая ў гонар украінскага паэта Тараса Шаўчэнкі. Пастанову аб прасуджэнні прэміі прымае прэзідэнт Украіны на падставе прапаноў Камітэту па Нацыянальнай прэміі Украіны імя Тараса Шаўчэнкі^[1].

Нацыянальная прэмія Украіны імя Тараса Шаўчэнкі
Арыгінальная назва	укр.: Національна премія України імені Тараса Шевченка
Краіна	Украіна
Тып	Дзяржаўная прэмія
Дата заснавання	20 мая 1961
Статус	надаецца
Першае	9 мая 1962 года
Сайт	knpu.gov.ua (укр.)​ (англ.)​ (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя ўзнагароды

Прэмія была заснавана 20 мая 1961 года пастановай Савету міністраў УССР як рэспубліканская прэмія імя Тараса Шаўчэнкі. Згодна з пастановай, гэтай прэміяй узнагароджваліся дзеячы літаратуры, мастацтва, музыкі, тэатральнага мастацтва і кінематаграфіі.

Упершыню прэмія была ўручана 9 мая 1962 года. Першымі дыплом і званне лаўрэатаў атрымалі Павел Тычына, Алесь Ганчар і Платон Майбарада. Грашовая прэмія лаўрэата ў тыя часы складала 2500 рублёў.

У 1969 годзе рэспубліканская прэмія была пераназвана ў «Дзяржаўную прэмію УССР імя Т. Р. Шаўчэнкі». А 22 чэрвеня 2000 года прэміі быў прысвоены статус найвышэйшай узнагароды Украіны згодна з указам прэзідэнта Украіны № 808/2000 з назвай «Нацыянальная прэмія Украіны імя Тараса Шаўчэнкі».

Палажэнне аб узнагароджанні

Прэмія прысуджаецца ўказам прэзідэнта Украіны. Гэтай прэміяй узнагароджваюцца грамадзяне за выдатныя дасягненні ў галіне літаратуры і мастацтва, публіцыстыкі і журналістыкі і істотны ўклад у развіццё культуры.

Штогод можа прысуджацца не больш за дзесяць Нацыянальных прэмій. Вылучэнне работ для прысуджэння прэміі ажыццяўляецца з моманту іх публікацыі на працягу апошніх пяці гадоў, але не раней чым за паўгоду да іх вылучэння.

Творы і працы на сушуканне Нацыянальнай прэміі Украіны імя Тараса Шаўчэнкі вылучаюць Міністэрства культуры і турызму Украіны, Нацыянальная акадэмія навук Украіны, Акадэмія мастацтваў Украіны, творчыя саюзы Украіны і літаратурна-мастацтвазнаўчыя аб’яднанні Украіны. Прэмія можа прысуджацца грамадзянам Украіны, іншых дзяржаў і асобам без грамадзянства.

Нацыянальная прэмія прысуджаецца аўтару або выканаўцу адзін раз на працягу жыцця. Яму выдаецца дыплом лаўрэата прэміі і Ганаровы знак лаўрэата. Памер грашовай прэміі ўсталёўваецца штогод указам прэзідэнта Украіны і ў 2010 годзе складаў 130 000 грыўняў.

Указ прэзідэнта Украіны аб прысуджэнні Нацыянальнай прэміі публікуецца штогод 9 сакавіка ў газеце «Урядовий кур’єр» і абвяшчаецца па радыё і тэлебачанні.

Дыпломы і ганаровыя знакі лаўрэатам Нацыянальнай прэміі ўручае прэзідэнт Украіны 9 сакавіка падчас урачыстага мерапрыемства, прысвечанага дня нараджэння Тараса Шаўчэнкі ў Нацыянальнай оперы Украіны (аднак у 2010 годзе прэзідэнт Украіны Віктар Януковіч правёў уручэнне Шаўчэнкаўскай прэміі на Чарнечай гары^[uk] ў Каневе, дзе пахаваны Шаўчэнка)^[2].

Зноскі

1. Указ Президента України № 1228/99 від 27 вересня 1999 года «Про Національну премію України імені Тараса Шевченка»
2. Недовольным урезанной премией Герман напомнила о скромности Шевченко (нявызн.). unian.net. Праверана 11 лістапада 2015.