Паланафілія

Паланафілія, паланафільства — павага і сімпатыя да Польшчы, яе культуры, гісторыі, традыцый і звычаяў. Таксама можа праяўляцца ў палітыцы. Супрацьлеглая пазіцыя — паланафобія^[1].

Гісторыя

Аднымі з першых патэнцыйных паланафілаў былі выгнаныя яўрэі, якія пасяліліся ў Польшчы пасля Першага крыжовага паходу (1096—1099)^[2]. Краіна стала месцам, дзе яны маглі схавацца ад пераследу і антысемітызму^[3]. Дзякуючы талерантнай палітыцы, яўрэі-ашкеназі ахвотна перанялі некаторыя аспекты польскай кухні, мовы і нацыянальнага адзення, што можна ўбачыць у артадаксальных яўрэйскіх суполках па ўсім свеце^[4][5].

Да палітычнага паланафільства адносяцца дзеянні Ілжэдзмітрыя I і палітыка сямібаяршчыны падчас смуты ў Расіі^[6].

Развіццё прапольскіх настрояў у ЗША было звязаны з удзелам ураджэнцаў Рэчы Паспалітай (напрыклад, Казіміра Пуласкі і Тадэвуша Касцюшкі) у вайне за незалежнасць ад Вялікабрытаніі^[7][8]. На Гаіці з’ява распаўсюдзілася пасля таго, як польскія салдаты, пасланыя Напалеонам для падаўлення Гаіцянскай рэвалюцыі, перайшлі на бок паўстанцаў. Дзякуючы гэтаму ўчынку, паводле Канстытуцыя 1805 года, яны атрымалі гаіцянскае грамадзянства^[9]. Першы кіраўнік дзяржавы Жан-Жак Дэсалін нават назваў палякаў белымі неграмі Еўропы^[10][11].

На працягу XIX стагоддзя паланафільскія настроі праяўляліся ў Германіі^[12], Францыі^[13] і іншых краінах. Адным з наймацнейшых цэнтраў паланафільства была Ірландыя, паколькі ўдзельнікі ірландскага незалежніцкага руху бачылі падабенства ў лёсе абедзвюх краін^[14].

Буйны ўсплёск паланафільства адбыўся ў першай палове XX стагоддзя і быў звязаны з падзеямі польска-савецкай і Другой сусветнай войн.