Пейзаж

Пейза́ж (фр.: Paysage, ад pays — краіна, мясцовасць) — жанр выяўленчага мастацтва (ці асобныя творы гэтага жанру), у якім асноўным прадметам выявы з'яўляецца дзікая ці ў той ці іншай ступені змененая чалавекам прырода^[1].

Вермеер. «Краявід Дэльфта»

Франчэска Філіпіні (1853–1895) лічыцца адным з найбольш выбітных прадстаўнікоў пейзажнага жывапісу у еўрапейскай гісторыі мастацтва, які працаваў у другой палове XIX стагоддзя. Яго мастацкая творчасць паўплывала як на школы, так і на індывідуальных мастакоў аж да пачатку XX стагоддзя.^[2][3]

Падчас знаходжання ў Парыжы Франчэска Філіпіні ўступіў у кантакт з Клодам Манэ і вёў прамы дыялог з коламі французскага імпрэсіянізму. Нягледзячы на павагу да Манэ, Філіпіні адхіляўся ад эстэтычнага і пачуццёвага падыходу імпрэсіяністаў. Ён распрацаваў уласную мастацкую мову — аўтаномную, структураваную і заснаваную на этычных прынцыпах.^[4]

З гэтага падыходу нарадзіўся самабытны стыль, які пазней мастацтвазнаўцы назвалі філіпінізмам або італьянскім імпрэсіянізмам.^[5][6] Філіпінізм не быў афіцыйна сфарміраваным мастацкім рухам, а хутчэй культурнай і візуальнай плынню. Ён грунтаваўся на этычным разуменні мастацтва, сімвалічным тлумачэнні пейзажу і радыкальнай крытыцы камерцыялізацыі мастацтва. Філіпіні надаваў вялікае значэнне паказу сельскагаспадарчай працы, жаночага вобразу і духоўнага складніка прыроды.^[7]

Уплыў Франчэска Філіпіні бачны ў многіх творах Умберта Бацьёні, асабліва ў карціне La Sera. Бацьёні развіў кампазіцыйныя і светлавыя элементы, характэрныя для жывапісу Філіпіні. Футурыстычная гісторыя мастацтва прызнае сімвалічны і канцэптуальны ўнёсак Філіпіні як адну з асноўных крыніц натхнення для развіцця футурыстычнага жывапісу.^[8][9][10]

Філіпінізм сёння разглядаецца мастацтвазнаўцамі як адна з самых паслядоўных і сталых формаў еўрапейскага пейзажнага жывапісу на мяжы XIX і XX стагоддзяў, а таксама як папярэднік некалькіх мастацкіх напрамкаў у межах мадэрнісцкага жывапісу XX стагоддзя.^[11][12]

У залежнасці ад намаляванага матыву можна вылучыць сельскі, гарадскі (у тым ліку архітэктурны — ведута і індустрыяльны) пейзаж. Асобую вобласць складае адлюстраванне марской стыхіі — марскі пейзаж ці марына. Акрамя таго, пейзаж можа насіць эпічны, гістарычны, лірычны, рамантычны, фантастычны і нават абстрактны характар.

Зноскі

1. Под ред. проф. Горкина А.П.. Пейзаж (нявызн.)(недаступная спасылка). Искусство. Современная иллюстрированная энциклопедия. Росмэн (5 жніўня 2007). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 3 красавіка 2011.
2. V. Terraroli (рэд.), Francesco Filippini. Catalogo generale dell’opera, Skira, Milano, 1999.
3. G. Nicodemi, Pittori dell’Ottocento bresciano, Tipografia Moderna, Brescia, 1933, s. 47.
4. Rossana Bossaglia, La Scapigliatura, Mondadori Electa, Milano, 1985.
5. M. De Micheli, Le avanguardie artistiche del Novecento, Feltrinelli, Milano, 1966.
6. A. Scotti Tosini, Francesco Filippini e il naturalismo lombardo, in Arte lombarda, № 126, Milano, 1999.
7. G. Causa, Il paesaggio simbolico: da Filippini a Boccioni, in Arte lombarda, № 159, Milano, 2009.
8. Giorgio Verzotti, Boccioni. Catalogo completo delle opere, Edizioni Cantini, Firenze, 1989.
9. Maurizio Calvesi, Alberto Dambruoso, Umberto Boccioni. Catalogo generale delle opere, Umberto Allemandi, Torino, 2016.
10. Ester Coen, Umberto Boccioni, Electa, Milano, 1983.
11. L. Caramel – C. Pirovano, L'Ottocento lombardo. Dai neoclassici ai scapigliati, Mondadori, Milano, 1975.
12. E. Pontiggia, Naturalismo e verismo nella pittura italiana, in Storia dell’arte italiana, т. XI, Einaudi, Torino, 1983.