Пр’евідза

Пр’евідза (венг.: Privigye, ням.: Priwitz) — горад у заходняй Славакіі, на рацэ Нітры ля падножжа горнага масіву Втачнік.

Горад
Пр’евідза
славацк.: Prievidza
Сцяг Герб
48°46′17″ пн. ш. 18°37′27″ у. д.HGЯO
Краіна	Славакія
Край	Трэнчынскі
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1113
Першае згадванне	1113
Плошча	40,5 км²
Вышыня цэнтра	280 м
Водныя аб’екты	Handlovka[d]
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Насельніцтва
Насельніцтва	▼42 429 чал. (31 снежня 2024)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	046
Паштовы індэкс	971 01
Аўтамабільны код	PD
prievidza.sk (славацк.)
Паказаць/схаваць карты
Пр’евідза
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Пр’евідза быў упершыню згаданы ў 1113 годзе ў лісце зобарскіх бенедыкцінцаў. У 1325 годзе стаў горадам, у 1383 годзе стаў вольным каралеўскім горадам. З XVI да першай трэці XVII ст. горад кантралявала сям’я Турза. У 1431—1433 быў разбураны гусітамі. У 1599 годзе патрываў напад з боку туркаў. Падчас паўстання ў 1673 годзе Пр’евідза згарэў, у пламені была згублена частка архіва горада. У 1678 горад спусташаюць куруцы князя Цёкёя. У 1709—1711 — чума. У 1831 — халера.

У 1870 годзе насельніцтва складала 2719 чалавек. З канца XIX — пачатку XX стст. пачынаецца індустрыялізацыя горада, была пабудавана чыгунка. Узнікае фабрыка «Карпатыя». Падчас Другой сусветнай вайны горад быў адным з цэнтраў партызанаў. Пасля 1945 года адчыняецца шмат шахтаў і пачынаецца здабыча вугалю. Пасля сканчэння вайны насельніцтва горада рэзка ўзрасло з 5000 да 53 000 жыхароў. Пр’евідза стаў домам для шматлікіх шахцёраў і работнікаў, якія знайшлі работу ў вугальных шахтах, на электрастанцыях і хімічным заводзе ў суседнім горадзе Новакі.

Адміністрацыйны падзел

Пр’евідза складаецца з 5 раёнаў: Старэ Места, Пілы, Нецпалы, Копаніцы, Запатоцкага і трох былых вёсак, аб’яднаных у раён (Градзец, Мала Легуатка і Велька Легуатка).

Насельніцтва

Статыстыка насельніцтва (10 гадоў)^[2]

Год	1994	2004	2014	2024
Колькасць людзей	54 427	51 596	47 574	42 429
Розніца		−5,20 %	−7,79 %	−10,81 %

Статыстыка насельніцтва^[2]

Год	2023	2024
Колькасць людзей	42 980	42 429
Розніца		−1,28 %

Гарады-пабрацімы

•  Валева, Сербія
•  Шумперк^[d], Чэхія
•  Ястшэмбе-Здруй, Польшча (15 мая 2009)^[3]

Зноскі

1. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr] — Bratislava: ŠÚ SR, 2025. Праверана 24 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125585954'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1780'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13371586'></a>
2. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr_obce=AREAS_SK] (нявызн.). Statistical Office of the Slovak Republic (31 сакавіка 2025). Праверана 31 сакавіка 2025.
3. https://www.jastrzebie.pl/strefa-turysty/miasta-partnerskie/