Пізанела

Анто́ніа Пізане́ла (Antonio Pisanello, сапр. імя Antonio die Puccio Pisano) (каля. 1392—1395, Піза — верагодна, 1455, Рым) — адзін з найбольш выбітных мастакоў эпохі Адраджэння і ранняга італьянскага кватрачэнта.

Пізанела
Імя пры нараджэнні	Антоніа ды Пуча Пізана
Дата нараджэння	1395[1][2][…]
Месца нараджэння	Піза, правінцыя Піза, Таскана, Італія[3]
Дата смерці	1455[1][4][…]
Месца смерці	Рым, Папская вобласць[5]
Грамадзянства	Італія[6]
Род дзейнасці	мастак, скульптар, ілюмінатар рукапісаў, медальер, рысавальнік
Жанр	жывапісец, графік, медальер
Мастацкі кірунак	Veronese school[d] і Адраджэнне
Уплыў	Дженціле ды Фабрыяно  (руск.)
Уплыў на	Taddeo Crivelli[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Медаль з партрэтнай выявай Сіджызмонда Пандольфа Малатэста  (руск.)

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і суконшчыка Пуча дзі Джавані дзі Чэрэта. Пасля яго смерці, удава Ізабэта з сынам Антоніа пераехала ў свой родны горад — Верону. Першым настаўнікам будучага мастака стаў Стэфана да Верона  (руск.), пазней яго настаўнікам і сябрам стаў Джэнціле дзі Фабрыяна  (руск.). З дзі Фабрыяна Пізанела ў 1409—1415 гадах у Венецыі працаваў над упрыгожваннем Залы Вялікага савету ў Палацы Дожаў (афармленне Залы загінула пры пажары ў 1577 годзе). Пасля раптоўнай смерці Джентыле (1427) Пізанела працягнуў пачаты ім роспіс базілікі Сан Джавані ін Латэрана (не захавалася). У 1420-х гадах працаваў над фрэскамі ў замку  (італ.) Вісконці  (руск.) ў Павіі — гэты фрэскавы цыкл загінуў падчас вайны з Францыяй у 1527 годзе.

У снежні 1439 года прыняў удзел у вайне  (руск.) супраць Венецыянскай рэспублікі: у складзе войскаў Джанфранчэска I Ганзага  (руск.) аблажыў Верону. Неўзабаве пасля вызвалення Вероны ўлады Венецыі забаранілі знаходзіцца мастаку на яе тэрыторыі, а ў 1442 годзе завочна прысудзілі да канфіскацыі маёмасці і пазбаўлення мовы «за паклёп на рэспубліку і вымаўленне ганебных для ўраду слоў». Толькі дзякуючы высокапастаўленым сябрам Пізанела пазбег пакарання.

У 1441—1444 гадах мастак, якому забаронена было жыць на венецыянскіх землях, працаваў пры двары герцага Ферары Ліянела д'Эстэ  (руск.).

У 1448 годзе Пізанела быў запрошаны ў Неапаль каралём Альфонса Арагонскім.

Пасля 1450 года звестак пра Пізанела няма. Частка біёграфаў лічыць, што ён памёр менавіта ў гэтым годзе. Большасць жа мяркуе, што Пізанела памёр у 1455 годзе, абапіраючыся на ліст Карла Медычы  (руск.) (сына Козіма), які пісаў брату Джавані ў кастрычніку гэтага года:

Я купіў на днях каля трыццаці медалёў, вельмі прыгожых, у вучня Пізанела, які памёр у гэтыя дні…

Творы Пізанела можна ўбачыць у мастацкіх зборах Бергама, Лондана, Парыжа і Вены.

Зноскі

1. Pisanello

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18785969'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q34753751'></a>
2. Swartz A. Pisanello — 2007.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q461'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1201876'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q302817'></a>
3. Union List of Artist Names — 2021. Праверана 9 мая 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649'></a>
4. Antonio di Puccio Pisanello

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21417186'></a>
5. Union List of Artist Names — 2017. Праверана 25 кастрычніка 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649'></a>
6. mutualart.com — 2008.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q22907130'></a>