Піньінь

Піньі́нь (кіт.: 拼音, pīnyīn; больш афіцыйна: 汉语拼音, Hànyǔ pīnyīn, Ханьюй піньінь, што значыць «Запіс гукаў кітайскай мовы») — сістэма раманізацыі для кітайскай мовы. У Кітайскай Народнай Рэспубліцы (КНР) піньінь мае афіцыйны статус^[1]. З 1 студзеня 2009 г. піньінь стаў афіцыйным стандартам раманізацыі ў Тайвані^[2][3]. У ліпені 2009 г. прэзідэнт астраўной дзяржавы Ма Інцзю на пасяджэнні Форума па эканоміцы, гандлю і культуры паміж бакамі Тайваньскага праліва (г. Чанша, правінцыя Хунань) прапанаваў таксама перайсці на спрошчаныя іерогліфы.

Сістэмы транскрыпцыі кітайскіх іерогліфаў

Путунхуа

Лацінкай Піньінь (ханьюй піньінь) Уэйда — Джайлза Гаюй ламацзы Тун'юн-піньінь Кірыліцай Сістэма Паладыя Беларуская транскрыпцыя Іншае Чжуінь (бапамафо)

Кантонская

Лацінкай Ютпхін Ельская Ганконская традыцыйная Інстытута мовы ў адукацыі (SCP) Кірыліцай Кантонска-беларуская

Фуцзяньская

Лацінкай Pe̍h-ōe-jī

Г Р П

Піньінь быў прыняты ў 1958 г.^[1], з 1979 ён выкарыстоўваецца ва ўсім свеце ў якасці афіцыйнай лацінскай транскрыпцыі імёнаў і назваў з КНР. Яна замяніла транскрыпцыі Уэйда—Джайлза і чжуінь, якія існавалі раней.

Транскрыпцыя была ўхвалена Міжнароднай арганізацыяй па стандартызацыі (ISO) у якасці асноўнай лацінскай транскрыпцыі кітайскай мовы.

У піньіне выкарыстоўваюцца ўсе літары лацінскага алфавіта, акрамя V, і дададзена літара Ü (u-умляўт; пры ўводзе ў камп'ютар літара V можа выкарыстоўвацца замест Ü). Абазначэнне тонаў у піньіне прадугледжана з дапамогай надрадковых знакаў. Звычайна іх пішуць толькі ў навучальнай літаратуры. У слоўніках нумар тону часам указваецца за словам, запісаным піньінем, напрыклад: dong2 або dong² (= dóng).

Беларуская транскрыпцыя складоў піньінь

А
а - а	ai - ай	an - ань	ang - ан
ao – ао
В
ba - ба	bai – бай	ban - бань	bang – бан
bao – бао	bei - бэй	ben – бэнь	beng – бэн
bi - бі	bian - бень	biao – бяо	bie - бе
bin - бінь	bing - бін	bo - бо	bu - бу
С
ca - ца	cai - цай	can - цань	cang - цан
cao – цао	ce - цэ	cen - цэнь	ceng - цэн
ci - цы	cong - цун	cou - цоў	cu - цу
cuan - цуань	cui – цуэй	cun - цунь	cuo - цуо
СН
cha - ча	chai - чай	chan - чань	chang - чан
chao – чао	che - чэ	chen - чэнь	cheng - чэн
chi - чы	chong - чун	chou - чоў	chu - чу
chua - чуа	chuai - чуай	chuan - чуань	chuang - чуан
chui – чуэй	chun - чунь	chuo - чуо
D
da – да	dai - дай	dan – дань	dang – дан
dao – дао	de - дэ	dei – дэй	den – дэнь
deng – дэн	di - ды	dian – д’ень	diao – д’яо
die – д’е	ding – дын	diu – дыў	dong - дун
dou – доў	du – ду	duan – дуань	dui – дуэй
dun – дунь	duo – дуо
E
e – э	ei – эй	en – энь	eng – эн
er – ар
F
fa – фа	fan - фань	fang - фан	fei - фэй
fen – фэнь	feng – фэн	fo - фо	fou – фоў
fu - фу
G
ga - га	gai - гай	gan – гань	gang – ган
gao – гао	ge - гэ	gei – гэй	gen – гэнь
geng - гэн	gong – гун	gou - гоў	gu - гу
gua - гуа	guai – гуай	guan - гуань	guang - гуан
gui – гуэй	gun - гунь	guo - гуо
H
ha – ха	hai – хай	han – хань	hang – хан
hao – хао	he – хэ	hei – хэй	hen – хэнь
heng – хэн	hong –хун	hou - хоў	hu – ху
hua – хуа	huai – хуай	huan - хуань	huang – хуан
hui – хуэй	hun – хунь	huo – хуо
J
ji - дзі	jia - дзя	jian – дзень	jiang - дзян
jiao - дзяо	jie - дзе	jin - дзінь	jing - дзін
jiong - дзюн	jiu - дзіў	ju - дзю	juan - дзюань
jue - дзюэ	jun - дзюнь
К
ka – ка	kai – кай	kan – кань	kang – кан
kao – као	ke – кэ	kei – кэй	ken – кэнь
keng – кэн	kong - кун	kou – коў	ku – ку
kua – куа	kuai – куай	kuan – куань	kuang - куан
kui – куэй	kun – кунь	kuo – куо
L
la – ла	lai – лай	lan – лань	lang – лан
lao – лао	le – лэ	lei – лэй	leng – лэн
li – лі	lia – ля	lian – лень	liang – лян
liao – ляо	lie – ле	lin – лінь	ling – лін
liu – ліў	long – лун	lou – лоў	lu – лу
lü – лю	luan – луань	lüan – люань	lüe – люэ
lun – лунь	luo – луо
M
ma – ма	mai – май	man – мань	mang – ман
mao – мао	me – мэ	mei – мэй	men – мэнь
meng – мэн	mi – мі	mian – мень	miao – мяо
mie – ме	min – мінь	ming – мін	miu – міў
mo – мо	mou - моў	mu – му
N
na – на	nai – най	nan – нань	nang – нан
nao – нао	ne – нэ	nei – нэй	nen – нэнь
neng – нэн	ni – ні	nian – нень	niang – нян
niao - няо	nie – не	nin – нінь	ning – нін
niu – ніў	nong – нун	nou – ноў	nu – ну
nü – ню	nuan – нуань	nüe – нюэ	nuo – нуо
O
o – о	ou – оў
P
pa – па	pai – пай	pan – пань	pang – пан
pao – пао	pei – пэй	pen – пэнь	peng – пэн
pi – пі	pian – пень	piao – пяо	pie – пе
pin – пінь	ping – пін	po – по	pou – поў
pu – пу
Q
qi – ці	qia – ця	qian - цень	qiang – цян
qiao – цяо	qie – це	qin – цінь	qing – цін
qiong – цюн	qiu – ціў	qu – цю	quan - цюань
que – цюэ	qun – цюнь
R
ran – жань	rang – жан	rao – жао	re – жэ
ren – жэнь	reng – жэн	ri – жы	rong – жун
rou – жоў	ru – жу	ruan – жуань	rui – жуэй
run – жунь	ruo – жуо
S
sa – са	sai – сай	san – сань	sang – сан
sao – сао	se – сэ	sei – сэй	sen – сэнь
seng – сэн	si – сы	song – сун	sou – соў
su – су	suan – суань	sui – суэй	sun – сунь
suo – суо
SH
sha- ша	shai – шай	shan – шань	shang – шан
shao – шао	she – шэ	shen – шэнь	sheng –шэн
shi – шы	shou – шоў	shu – шу	shua – шуа
shuai – шуай	shuan – шуань	shuang - шуан	shui – шуэй
shun – шунь	shuo – шуо
T
ta – та	tai – тай	tan – тань	tang – тан
tao – тао	te – тэ	tei – тэй	ten – тэнь
teng – тэн	ti – ты	tian – т’ень	tiao – т’яо
tie – т’е	ting – тын	tong – тун	tou – тоў
tu – ту	tuan – туань	tui – туэй	tun – тунь
tuo – туо
W
wa – ва	wai – вай	wan – вань	wang – ван
	wei – вэй	wen – вэнь	weng – вэн
wo – во	wu – ву
X
xi – сі	xia – ся	xian – сянь	xiang – сян
xiao - сяо	xie – се	xin – сінь	xing – сін
xiong – сюн	xiu – сіў	xu – сю	xuan – сюань
xue – сюэ	xun – сюнь
Y
ya – я		yan – янь	yang – ян
yao – яо	ye – е	yi – і	yin – інь
ying – ін	yo – ё	yong – юн	you – ёў
yu – ю	yuan – юань	yue – юэ	yun – юнь
Z
za – дза	zai – дзай	zan – дзань	zang – дзан
zao – дзао	ze – дзэ	zei – дзэй
zen – дзэнь	zeng – дзэн	zi – дзы	zong - дзун
zou - дзоў	zu – дзу	zuan – дзуань	zui – дзуэй
zun – дзунь	zuo – дзуо
ZH
zha – джа	zhai – джай	zhan – джань	zhang – джан
zhao – джао	zhe – джэ	zhen – джэнь	zheng – джэн
zhi – джы	zhong – джун	zhou – джоў	zhu – джу
zhua – джуа	zhuai – джуай	zhuan – джуань	zhuang – джуан
zhui – джуэй	zhun – джунь	zhuo – джуо

Стык складоў: пры перадачы транскрыпцыі двух суседніх складоў, першы з якіх заканчваецца на -н, а другі пачынаецца на галосную, на стыку складоў ставіцца апостраф: 长安 Чан’ань.

Транскрыпцыя падаецца паводле "Кітайска-беларускі слоўнік. Беларуска-кітайскі слоўнік, Мінск, 2020"

Зноскі

1. Pinyin celebrates 50th birthday (нявызн.)(недаступная спасылка). Сіньхуа (11 лютага 2008). Архівавана з першакрыніцы 10 верасня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
2. Hanyu Pinyin to be standard system in 2009 (нявызн.)(недаступная спасылка). Taipei Times (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
3. Gov't to improve English-friendly environment (нявызн.)(недаступная спасылка). The China Post (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 19 верасня 2008. Праверана 20 верасня 2008.