Антон Рафаэль Менгс

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Менгс.

Антон Рафаэль Менгс (ням.: Raphael Mengs; 12 сакавіка 1728, Аўсіг, Багемія, цяпер Усці-над-Лабем, Чэхія — 29 чэрвеня 1779, Рым) — самы буйны нямецкі жывапісец эпохі класіцызма.

Антон Рафаэль Менгс
Аўтапартрэт, 1773
Дата нараджэння	22 сакавіка 1728(1728-03-22)[1][2] ці 12 сакавіка 1728(1728-03-12)[3][4]
Месца нараджэння	Усці-над-Лабем, раён Усці-над-Лабем[d], Чэхія[4]
Дата смерці	29 чэрвеня 1779(1779-06-29)[5][6][…] (51 год)
Месца смерці	Рым, Папская вобласць[7]
Месца пахавання	Anton Raphael Mengs' grave[d]
Бацька	Ismael Israel Mengs[d]
Дзеці	Ганна Марыя Менгс[d]
Род дзейнасці	мастак, мастацтвазнавец
Жанр	партрэт гістарычны жывапіс
Мастацкі кірунак	класіцызм
Заступнікі	Хасэ Нікалас дэ Азара  (руск.), Алесандра Альбані  (руск.)
Уплыў	Іаган Іахім Вінкельман  (руск.)
Уплыў на	Giovanni Battista Casanova[d], Gregorio Ferro[d], Peder Als[d], Alejandro de la Cruz[d], Francisco Agustín y Grande[d] і Mariano Salvador Maella[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Хрыстос на Маслічнай гары

Сын саксонскага прыдворнага мастака Ізмаіла Менгса  (дацк.) — датчаніна па паходжанні. Спачатку маляванне вывучаў разам са сваёй сястрой Тэрэзай Канкордыяй  (ням.) пад кіраўніцтвам бацькі. З 1741 па 1744 гады разам з бацькам жыў у Рыме, дзе вывучаў антычнае мастацтва і працы старых майстроў (Рафаэля, Карэджа). У Рыме Менгс вучыўся ў Марка Бенефіял  (англ.) і Себасцьяна Конча  (руск.). Вярнуўшыся ў Дрэздэн, у 17 гадоў атрымаў пасаду кабінетнага мастака. У 1746 годзе прыехаў у Рым другі раз. Перайшоў у каталіцызм і ўзяў шлюб з рымскай натуршчыцай Маргерыта Гуацы.

У 1749 вярнуўся ў Дрэздэн. У 1751 годзе прызначаны галоўным прыдворным мастаком, з гадавым дараваннем 1000 талераў. Ужо ў новай пасадзе атрымаў заказ на выкананне алтарнай кампазіцыі «Ушэсце» для прыдворнай царквы ў Дрэздэне. Ён выехаў у Рым, каб пачаць працу над карцінай побач з творамі італьянскіх мастакоў, і наведаў адначасна Венецыю і Фларэнцыю. Дзякуючы пратэкцыі кардынала Алесандра Альбані герцагу Нартумберлендскаму  (руск.) замовіў Менгсу для сваёй галерэі копіі твораў Гвіда Рэні, Анібале Карачы, Рафаэля, у тым ліку фрэску апошняга «Афінская школа».

У канцы 1755 года Менгс пазнаёміўся з Іаганам Іахімам Вінкельманам, які неўзабаве стаў самым блізкім яго сябрам і аказаў вялікі ўплыў на фарміраванне поглядаў мастака ў галіне тэорыі жывапісу. Спрыяў Менгсу іспанскі дыпламат і мецэнат Хасэ Нікалас дэ Азара  (руск.). У 1755 году мастак атрымаў ад Папы Клімента XIII званне рыцара «Ордэна Залатой шпоры».

Увесну 1756 ён пачаў на віле Альбані фрэскавыя роспісы плафона і люнетаў («Парнас», тонда «Рым» і «Геній»). Гэтая праца Менгса лічыцца ключавым творам нямецкага класіцызма, сам жа майстар уганараваны Вінкельманам звання «найвялікшага мастака свайго часу»^[8].

У канцы 1759 года прыбыў у Неапаль для працы над алтарнай кампазіцыяй «Уводзіны Марыі ў храм» для Каралеўскай капэлы ў Казерце, пісаў партрэты членаў каралеўскай сям’і. Пасля таго, як Карл IV Неапалітанскі атрымаў у спадчыну за бацькам іспанскі каралеўскі трон, Менгс вярнуўся ў Рым. У 1761 годзе мастак з’ехаў у Мадрыд, дзе сумесна з Джавані Батыста Цьепала афармляў Новы каралеўскі палац  (руск.). Працаваў ён таксама і ў загарадных каралеўскіх рэзідэнцыях Аранхуэсе і Ла-Гранхе. Ганарары абодвух майстроў пры іспанскім каралеўскім двары былі надзвычай высокія. У Іспаніі адным з вучняў Менгса быў Агусцін Эстэў  (ісп.). У кастрычніку 1766 года з-за сваркі з Вінкельманам Менгс назаўжды спыніў зносіны з ім. З 1772 па 1773 год Менгс знаходзіўся ў Неапалі, зноў працуючы над партрэтам членаў каралеўскай сям’і. У 1773 годзе аўтапартрэт Менгса ў галерэі Уфіцы быў змешчаны на ганаровым месцы — пад карцінай Рафаэля. У 1774 годзе быў абраны прэзідэнтам рымскай Акадэміі Святога Лукі. У тым жа годзе ён зноў прыехаў у Іспанію, там пазнаёміўся з маладым Гоям, талент якога, верагодна, ацаніў і дапамог таго атрымаць месца мастака Каралеўскай шпалернай мануфактуры святой Варвары. Менгс і сам ствараў кардоны для гэтай мануфактуры. З-за хваробы — ён дрэнна пераносіў мадрыдскія халодныя зімы — Менгс вярнуўся ў 1777 годзе ў Рым. Памёр 16 чэрвеня 1779 года. Пахаваны ў рымскай царквы Санці-Мікеле-э-Маньё  (англ.). У сям’і Менгсаў было дваццаць дзяцей, семярым з іх пасля смерці мастака іспанскі кароль Карл прызначыў пенсіён.

Сачыненні Менгса

• Gedanken über die Schönheit und über Geschmack in Malerei;
• Rifflessioni sopra i tre gran pittori, Raffaello, Tiziano e Corregio
• Lezioni pratt iche di pittura, regole per i maestri affinchè insegnano bene la pittura, e per li dischepoli affinchè la imparano a dovere

Зноскі

1. Anton Raphael Mengs // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Anton Raphael Mengs // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Dr. Constant v. Wurzbach Mengs, Raphael Anton // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 17. — S. 347.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q89552735'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856'></a>
4. abART Праверана 1 красавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107456632'></a>
5. Anton Raphaël Mengs

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
6. Anton Raffael Mengs // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776'></a>
7. Менгс Антон Рафаэль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
8. Art-каталог: живопись и графика — Антон Рафаэль Менгс (1728—1779) (руск.)