Рэкта (Слаўгарадскі раён)

У гэтага тапоніма ёсць і іншыя значэнні, гл. Рэкта, значэнні.

Рэ́кта^[2] (трансліт.: Rekta, руск.: Ректа) — аграгарадок у Слаўгарадскім раёне Магілёўскай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Свенскага сельсавета.

Аграгарадок Рэкта Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Слаўгарадскі Сельсавет Свенскі Каардынаты 53°17′30″ пн. ш. 30°42′19″ у. д.HGЯO Вышыня цэнтра 146 м Колькасць двароў 136[1] Насельніцтва 367[1] чалавек (2011) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2246 Паштовы індэкс 213264 Аўтамабільны код 6 Рэкта Рэкта

Назва

Рэкта — гідронім балцкага паходжання. Належыць да шэрагу такіх гідронімаў на Верхнім Падняпроўі, як напр. Рэкта (прыток Сянны), Рэкта (прыток Лабжанкі). Усе гэтыя формы ўзыходзяць да балцкага абазначэння арэха: літ. riešutas, лат. rieksts, пруск. reisis. Далей да літоўскага rišti, прускага *ristun "звязваць" (арэхі растуць "звязкамі", гронкамі)^[3][4].

Геаграфія

Знаходзіцца за 25 км у напрамку на паўднёвы захад ад горада Слаўгарад, за 95 км ад Магілёва, за 55 км ад чыгуначнай станцыі Рагачоў^[5]. Праз аграгарадок пралягае аўтамабільная дарога Р43.

Гісторыя

Згадваецца паміж 1598 і 1610 гг. пры продажы маёнтка Тайманава як нядаўна пасаджаная на зямлі каралеўскага сяла Зяткавічы слабада^[6]. У сярэдзіне XIX стагоддзя пры шашы Масква — Варшава. У 1873 годзе 283 рэвізскія і 343 прышлыя селяніны. З 1874 года належала Мінюскаму, які ў 1882 годзе валодаў 561 дзесяцінай зямлі, 2 вадзянымі млынамі і карчмой. У 1884 годзе ў Бычанскай воласці Быхаўскага павета, меўся хлебазапасны магазін. У 1886 годзе 104 двары, 771 жыхар, 3 ветракі, яўрэйскі малітоўны дом. У 1900 годзе была царкоўнапрыходская школа, пры ёй заснавана бібліятэка для пазашкольнага чытання. У 1912 годзе існавала царкоўнапрыходскае вучылішча^[7]. У 1924—1961 гадах цэнтр Рэкценскага сельсавета.

Насельніцтва

• 2011 год — 367 жыхароў^[1].
• 2010 год — 374 жыхары.
• 2001 год — 399 жыхароў, 124 двары^[5].
• 1999 год — 402 жыхары.
• 1910 год — 1115 жыхароў^[7].
• 1886 год — 771 жыхар, 104 двары.

Інфраструктура

У вёсцы дзейнічаюць аддзяленне паштовай сувязі, АТС, сельскі дом культуры, магазін, бар, бібліятэка, фельчарска-акушэрскі пункт, комплексны прыёмны пункт, крама^[1].

Раней дзейнічала ДУА «Рэкцянскі вучэбна-педагагічны комплекс дзіцячы сад — пачатковая школа», знесеная да 2023 года.

Памятныя мясціны

• Брацкая магіла савецкіх воінаў^[5].
• Помнік землякам, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну^[5].

Вядомыя асобы

• Раман Цімафеевіч Кротаў^[8] (1923—1999) — поўны кавалер ордэна Славы.

Зноскі

1. КОЛИЧЕСТВО НАСЕЛЕНИЯ СЛАВГОРОДСКОГО РАЙОНА Архівавана 7 снежня 2013. (руск.)
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. — ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
3. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 204-205.
4. О. Н. Трубачев. Заметки по этимологии и сравнительной грамматике // Этимология. 1968. Москва, 1971. С. 65.
5. БелЭн 2001.
6. LVIA, SA-5349, l. 701
7. Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Слаўгарадскага раёна / Рэдкал. Г. К. Кісялёў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелТА, 1999. — С. 580.
8. т. 5. Биографический справочник. — Мн: Издательство «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — 29 с.