Самуэль Морзэ

Са́муэль Фі́нлі Брыз Мо́рзэ (27 красавіка 1791 — 2 красавіка 1872) — адзін з вынаходнікаў аднадротавага тэлеграфа, адзін са стваральнікаў азбукі Морзэ, мастак.

Самуэль Морзэ
англ.: Samuel Finley Breese Morse
Імя пры нараджэнні	Samuel Finley Breese Morse
Род дзейнасці	вынаходнік, фізік, скульптар, мастак, выкладчык універсітэта, фатограф, пісьменнік
Дата нараджэння	27 красавіка 1791(1791-04-27)
Месца нараджэння	Чарлзтаўн[d], Бостан, акруга Сафалк[d], Масачусетс, ЗША[1]
Дата смерці	2 красавіка 1872(1872-04-02) (80 гадоў)
Месца смерці	Манхэтэн, Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША[2][1]
Месца пахавання	Грын-Вуд[d][3]
Грамадзянства	ЗША
Бацька	Jedidiah Morse[d]
Маці	Elizabeth Breese Morse[d]
Жонка	Sarah Elizabeth Griswold[d]
Дзеці	Leila Morse[d], Samuel Arthur Breese Morse, Jr.[d] і Charles Walker Morse[d]
Месца працы	Нью-Ёркскі ўніверсітэт Політэхнічны інстытут Нью-Ёркскага ўніверсітэта[d]
Альма-матар	Ельскі каледж[d] Каралеўская акадэмія мастацтваў
Член у	Шведская каралеўская акадэмія навук Амерыканскае філасофскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Таварыства Phi Beta Kappa Амерыканскае антыкварнае таварыства[d]
Узнагароды і прэміі	Нацыянальная Зала славы вынаходнікаў[d] (1975) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзяцінства і адукацыя

Самуэль Морзэ нарадзіўся ў Чарльзтаўне, Масачусетс у сям'і географа і пастара Джэдзідая Морзэ і Элізабет Эн Фінлі Брыз.^[4] Бацька Самуэла быў прапаведнікам кальвінізму і прыхільнікам Федэралісцкай партыі ЗША. Самуэль Морзэ быў выхаваны ў кальвінісцкіх традыцыях, чаму вельмі паспрыяў Джэдзідай, які верыў, што выхаванне мусіла весціся на федэралісцкай глебе, якая захоўвала блізкія да пурытанскіх традыцыі.

Пасля Акадэміі Філіпса (Эндовер, Масачусетс) Самуэль Морзэ паступіў у Ельскі каледж для атрымання дадатковых ведаў у рэлігійнай філасофіі, матэматыцы і конегадоўлі. У каледжы ён наведваў лекцыі па электрычнасці, якія праводзілі Бенджамін Сылмен і Джэрэмі Дэй. Сябе Морзэ забяспечваў сам — карцінамі. Пасля выпуску з Ельскага каледжа быў прыняты ў ганаровае таварыства Фі Бэта Капа.

Тэлеграф

Хоць Морзэ ў першую чаргу звязваюць са стварэннем коду Морзэ, але ён зрабіў вялікі ўнёсак у вынаходніцтва электрычнага тэлеграфу як сродку сувязі на вялікіх дыстанцыях.

У 1825 годзе нью-ёркскія ўлады далі ўзнагароджанне памерам $1000 на напісанне партрэту Мары-Жозэфа Ляфаета ў Вашынгтоне. Падчас напісання партрэту Морзэ атрымаў ліст ад бацькі і, прачытаўшы толькі радок «Твая любая жонка ачуньвае», адправіўся дамоў у Нью-Гэван, так і ня скончаўшы замову. Але пакуль ён прыехаў, жонка была пахаваная.^[5] Засмучаны тым, што ўвесь час ён ня ведаў пра пагаршэньне стану жонкі, ён вырашыў змяніць сваю дзейнасць з мастацтва на стварэнне спосаба хуткай перадачы звестак на вялікай адлегласці.^[6]

Падчас марской вандроўкі дадому ў 1832 годзе пазнаёміўся з Чарльзам Томасам Джэксанам, які быў знаёмы з электрамагнетызмам. Назіраючы за эксперымэнтамі Джэксана з электрамагнітам, Морзэ распрацаваў прынцыпы аднадротавага тэлеграфа.

Зноскі

1. Staiti P. J. Morse, Samuel F(inley) B(reese) // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T059745

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q103958946'></a>
2. Mabee C. Samuel F.B. Morse // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Find a Grave — 1996.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
4. Samuel F. B. Morse Архівавана 24 мая 2010.. Праверана 18 чэрвеня 2010. (англ.)
5. Бэліс, Мэры. Timeline: Biography of Samuel Morse 1791—1872(недаступная спасылка), The New York Times Company, 2009 год (англ.)
6. Бэліс, Мэры. The Communication Revolution(недаступная спасылка), The New York Times Company, 2009 год (англ.)