Сартулы

Сарту́лы (манг.: Сартуул) — найбуйнейшая група паўднёвых манголаў. У Расіі разглядаюцца як этнічная група буратаў. Жывуць таксама ў Манголіі і Кітаі. Агульная колькасць у Манголіі (2010 г.) — 1286 чал.^[1]

Сартулы (Сартуул)
Сартулы Расіі
Агульная колькасць	1286 ў Манголіі
Рэгіёны пражывання	Манголія, Кітай, Расія
Мова	мангольская
Рэлігія	будызм
Блізкія этнічныя групы	халха-манголы, айраты, бураты

Сартулы насяляюць заходнія раёны Манголіі, адзінай краіны, дзе вядзецца іх колькасны ўлік як асобнай этнічнай групы. У Кітаі яны жывуць у Сіньцзян-Уйгурскім аўтаномным раёне і ва Унутранай Манголіі. У Расіі — на поўдні Бураціі.

Прынята лічыць, што сартулы — нашчадкі сарт, сярэднеазіяцкага насельніцтва іранскага і цюркскага паходжання, якое трапіла на захад Манголіі ў часы Чынгісхана ў якасці ваеннапалонных або пазней як гандляры і вандроўнікі^[2]. Яны знаходзіліся пад уплывам іншых манголаў, займаліся пераважна жывёлагадоўляй, трымалі кароў і якаў.

У канцы XVII ст. падчас сутыкнення паміж джунгарамі і халха-манголамі былі вымушаны пакінуць першапачатковы рэгіён свайго рассялення, мігрыраваць у Бурацію і сучасныя вобласці Сіньдзяна і Унутранай Манголіі.

Сартулы размаўляюць на мангольскай мове, маюць племянны татэм — ваўка, лічацца добрымі рамеснікамі^[3], спавядаюць будызм, не ўжываюць у ежу вараную кроў^[4]. Апошняе разглядаецца як адзіны культурны элемент, які сартулы захавалі ад сярэднеазіяцкіх продкаў.

Зноскі

1. toollogo2010.mn
2. Ethnogenesis of the Sartuul and their history, traditional economy and spiritual culture
3. Из истории родного края
4. Сартулы — монголы среднеазиатского происхождения Архівавана 4 лістапада 2013.