Спецыяльная Алімпіяда

Special Olympics International — міжнародная арганізацыя, якая займаецца пытаннямі арганізацыі спартыўных мерапрыемстваў для асоб з разумовымі адхіленнямі. З’яўляецца асноўным арганізатарам сусветнай Спецыяльнай Алімпіяды (Special Olympics World Games), якая праводзіцца кожныя 4 гады. Арганізацыя была заснавана ў 1968 годзе ў Чыкага настаўнікам фізкультуры Ганнай Макглоўн Бюрке.

Спецыяльная Алімпіяда
англ.: Special Olympics
Дата заснавання / стварэння	1968
Сфера дзейнасці	спартыўныя спаборніцтвы[d] і алігафрэнія
Заснавальнік	Юніс Кенэдзі Шрайвер
Краіна	ЗША
Член у	Global Association of International Sports Federations[d]
Арганізацыйна-прававая форма	501(c) organization[d]
Сукупныя актывы	▼150 млн $ (2023)[1]
Агульная выручка	▲152 млн $ (2023)[1]
Даччыная ўстанова	Special Olympics Hellas[d], Q114827750?, Q114836291?, Special Olympics Spain[d], Q114956436?, Special Olympics France[d], Special Olympics Hungary[d], Special Olympics Cyprus[d], Q115033614?, Special Olympics Latvia[d], Special Olympics Albania[d], Special Olympics Bharat[d], Q115088331?, Special Olympics Belarus[d], Special Olympics Bosnia and Herzegovina[d], Special Olympics Bulgaria[d], Special Olympics Faroe Islands[d], Special Olympics Denmark[d], Special Olympics Estonia[d], Special Olympics Ireland[d], Special Olympics Gibraltar[d], Special Olympics Iceland[d], Special Olympics Isle of Man[d], Special Olympics Italy[d], Special Olympics Great Britain[d], Special Olympics Croatia[d], Special Olympics Lithuania[d], Special Olympics Moldova[d], Special Olympics Malta[d], Special Olympics Monaco[d], Special Olympics Montenegro[d], Special Olympics Norway[d], Special Olympics Austria[d], Special Olympics Poland[d], Special Olympics Portugal[d], Special Olympics Romania[d], Special Olympics Russia[d], Special Olympics Sweden[d], Special Olympics Singapore[d], Special Olympics Switzerland[d], Special Olympics Serbia[d], Special Olympics Finland[d], Special Olympics Slovakia[d], Special Olympics Slovenia[d], Special Olympics Czech Republic[d], Special Olympics Ukraine[d], Special Olympics Turkey[d], Special Olympics St. Kitts und Nevis[d], Special Olympics Canada[d], Special Olympics United States[d], Special Olympics Pilipinas[d], Special Olympics Palestine[d], Special Olympics Indonesia[d], Q116313013?, Q116453048?, Special Olympics Timor Leste[d], Q116694914?, Special Olympics Hong Kong[d], Q116884584?, Special Olympics Argentina[d], Special Olympics Colombia[d], Special Olympics Chile[d], Special Olympics Ecuador[d], Special Olympics El Salvador[d], Special Olympics Guatemala[d], Special Olympics Mexico[d], Special Olympics Costa Rica[d], Special Olympics Honduras[d], Special Olympics Australia[d], Special Olympics Kenya[d], Special Olympics Chinese Taipei[d], Special Olympics Bolivia[d], Special Olympics Peru[d], Special Olympics New Zealand[d], Special Olympics Panama[d], Q117101447?, Special Olympics Cuba[d], Special Olympics Uruguay[d], Special Olympics Paraguay[d], Special Olympics Dominican Republic[d], Special Olympics South Africa[d], Special Olympics Dominica[d], Special Olympics Bonaire[d], Special Olympics Jamaica[d], Special Olympics Haiti[d], Special Olympics Suriname[d], Special Olympics United States Virgin Islands[d], Special Olympics Bahamas[d], Special Olympics Rwanda[d], Special Olympics Tanzania[d], Special Olympics Ghana[d], Special Olympics Zambia[d], Special Olympics Zimbabwe[d], Special Olympics Tunisia[d], Special Olympics Morocco[d], Special Olympics Algeria[d], Special Olympics Benin[d], Special Olympics Malawi[d], Special Olympics Mali[d], Special Olympics Macau[d], Special Olympics Mauritania[d], Special Olympics Myanmar[d], Special Olympics Mauritius[d], Special Olympics Egypt[d], Special Olympics Burundi[d], Special Olympics Equatorial Guinea[d], Special Olympics Israel[d], Special Olympics Uganda[d], Special Olympics Namibia[d], Special Olympics Senegal[d], Special Olympics Botswana[d], Special Olympics Guinea[d], Special Olympics Gambia[d], Special Olympics Kosovo[d], Special Olympics Nigeria[d], Special Olympics Côte d’Ivoire[d], Q117307901?, Special Olympics Ethiopia[d], Special Olympics Eswatini[d], Special Olympics Niger[d], Special Olympics Lesotho[d], Special Olympics Guinea Bissau[d], Special Olympics Cape Verde[d], Special Olympics South Sudan[d], Special Olympics Madagascar[d], Special Olympics Aruba[d], Q117324813?, Special Olympics Antigua and Barbuda[d], Special Olympics Barbados[d], Special Olympics Bermuda[d], Special Olympics Mongolia[d], Special Olympics Curaçao[d], Special Olympics Fiji[d], Special Olympics Marshall Islands[d], Q20575033?, Special Olympics Palau[d], Q117358037?, Special Olympics Venezuela[d], Special Olympics Trinidad and Tobago[d], Special Olympics Sint Maarten[d], Special Olympics Nauru[d], Special Olympics Puerto Rico[d], Special Olympics Papua New Guinea[d], Special Olympics St. Vincent and the Grenadines[d], Special Olympics St. Lucia[d], Special Olympics Samoa[d], Special Olympics Seychelles[d], Special Olympics Guadeloupe[d], Special Olympics Guyana[d], Special Olympics Liberia[d], Special Olympics Democratic Republic of the Congo[d], Special Olympics Cambodia[d], Special Olympics Congo[d], Special Olympics Armenia[d], Special Olympics Bahrain[d], Special Olympics Bhutan[d], Special Olympics Bangladesh[d], Special Olympics Georgia[d], Special Olympics Iraq[d], Special Olympics Iran[d], Special Olympics China[d], Special Olympics Belize[d], Special Olympics Nicaragua[d], Special Olympics United Arab Emirates[d], Special Olympics Yemen[d], Special Olympics Jordan[d], Special Olympics Kazakhstan[d], Special Olympics Qatar[d], Special Olympics Cayman Islands[d], Special Olympics Kyrgyz Republic[d], Special Olympics Lebanon[d], Special Olympics Kuwait[d], Special Olympics Maldives[d], Special Olympics Oman[d], Special Olympics Syria[d], Special Olympics Tajikistan[d], Special Olympics Sudan[d], Special Olympics Somalia[d] і Special Olympics Saudi-Arabia[d]
Размяшчэнне штаб-кватэры	Вашынгтон
Афіцыйны сайт	specialolympics.org (англ.)
Donations	96 176 495 $[2], 139 547 290 $[3], 134 396 219 $[3], 142 892 537 $[1], 78 828 597 $[4], 89 902 122 $[4], 84 268 453 $[4], 98 192 074 $[4], 103 974 742 $[4], 95 819 017 $[4], 116 214 209 $[4], 126 016 795 $[4] і 111 391 767 $[4]
National Taxonomy of Exempt Entities code	N72
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя спецыяльнага алімпійскага руху

Спецыяльны Алімпійскі рух узнік па ініцыятыве Юніс Кенэдзі Шрайвер, сястры прэзідэнта ЗША Джона Кенэдзі. У 1957 годзе яна ўзначаліла фонд Джозэфа Кэнэдзі. Фонд мае дзве асноўныя мэты: знайсці абарону ад разумовай адсталасці шляхам вызначэння яе прычын і палепшыць спосабы зносін грамадства з грамадзянамі з абмежаванымі інтэлектуальнымі магчымасцямі.

У 1963 годзе Юніс і яе муж Сарджэнт Шрайвер  (руск.) вырашылі змяніць становішча людзей, якія лічыліся ў грамадстве лішнімі. З гэтай мэтай яны прыстасавалі свой дом у Мэрылендзе пад спартыўны дзённы лагер для дзяцей і дарослых з затрымкай разумовага развіцця, каб вывучаць іх здольнасці. Першыя ж вынікі працы з імі паказалі, наколькі гэтыя людзі чулыя да клопату і як пры падтрымцы і цярплівым навучанні раскрываецца іх унутраны патэнцыял. Людзі з затрымкай разумовага развіцця апынуліся нашмат здольней ў розных відах спорту і фізічнай культуры, чым думалі спецыялісты да таго.

У ліпені 1968 года на стадыёне «Солджэр Філд» у Чыкага адбылісяпершыя міжнародныя Спецыяльныя Алімпійскія гульні, арганізаваныя Ганнай Бюрке на сродкі Фонду Кенэдзі. У спаборніцтвах прынялі ўдзел каля 1000 чалавек. У снежні таго ж года была створана арганізацыя Спецыяльная Алімпіяда, якая атрымала статус дабрачыннай арганізацыі. За наступныя гады ўдзельнікамі спецыяльнага алімпійскага руху сталі больш за тры мільёны чалавек са 180 краін свету.

Да 1989 года гульні праводзіліся выключна ў ЗША пад назвай Міжнародныя спецыяльныя Алімпійскія гульні. Затым гульні сталі прымаць іншыя краіны, і іх перайменавалі ў Сусветныя спецыяльныя Алімпійскія гульні.

Прынцыпы правядзення спаборніцтваў

Спецыяльныя алімпіяды праводзяцца выключна з мэтай адаптацыі людзей з парушэннямі інтэлектуальнага развіцця. На спаборніцтвах няма мэты выявіць наймацнейшага і зафіксаваць спартыўныя рэкорды.

Усе ўдзельнікі дзеляцца на дывізіёны ў залежнасці ад іх спартыўнай падрыхтоўкі. Такім чынам, для ўдзелу ў спаборніцтвах спецыяльных алімпіяд не патрабуецца паказваць якіх-небудзь спартыўных дасягненняў. Розніца вынікаў паміж спартоўцамі аднаго дывізіёна не павінна складаць больш за 10 % (дапускаецца 15 % пры невялікім ліку спартсменаў). У кожным дывізіёне спаборнічае не больш за 8 удзельнікаў. Пры гэтым на п’едэстале таксама 8 месцаў — гэта значыць тых, хто прайграў у прынцыпе не бывае.

На спаборніцтвы больш высокага ўзроўню адбіраюцца трое спартсменаў, якія занялі вышэйшыя тры месцы ў кожным дывізіёне, а таксама часткова іншыя ўдзельнікі шляхам лёсавання. У выніку на Сусветную спецыяльную Алімпіяду мае шанец трапіць кожны — незалежна ад спартыўных дасягненняў.

На Спецыяльных алімпіядах няма фіксацыі нацыянальнай прыналежнасці ўдзельнікаў і адсутнічаюць «камандныя залікі» паміж рознымі краінамі.

Зноскі

1. Nonprofit Explorer: Research Tax-Exempt Organizations Праверана 31 жніўня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98384384'></a>
2. https://www.charitynavigator.org/index.cfm?bay=search.summary&orgid=4486&oldpage Праверана 29 студзеня 2022.
3. Nonprofit Explorer: Research Tax-Exempt Organizations Праверана 1 лістапада 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98384384'></a>
4. Nonprofit Explorer: Research Tax-Exempt Organizations Праверана 2 кастрычніка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98384384'></a>