Спіс кіраўнікоў Курпфальца

Ніжэй прыведзены спіс кіраўнікоў Курпфальца.

Пфальцграфы Латарынгіі (915—1085)

Пфальц утварыўся з пфальцграфства Латарынгія, якое з'явілася ў X стагоддзі.

• Вігерых (каля 870 — каля 919), граф у Трыры ў 899 і 902, граф у Бідгау ў 902 і 909, граф у Ардэнгау, пфальцграф Латарынгіі з 915/916
• Годфрыд, граф Юліхгау, пфальцграф Латарынгіі (каля 940)

Дынастыя Эцоненаў

На працягу XI стагоддзя менавіта гэта дынастыя кіравала землям на абодвух берагах Рэйна.

• Герман I Латарынгскі (945—994)
• Эца (994—1034)
• Атон I Латарынгскі (1045, герцаг Швабіі — 1045 — 47)
• Генрых I Латарынгскі (1045—1061)
• Герман II Латарынгскі (1061—1085)

Пфальцграфы Рэйнскія (1085—1356)

Пасля смерці Германа II, апошняга з дынастыі Эцоненаў, Пфальц страціў сваё ваеннае значэнне для Латарынгіі. Тэрыторыя пфальцграфства паменшылася да акруг вакол Рэйна, з тых часоў яное насіла назву Пфальцграфства Рэйнскае.

• Генрых II (1085—95)
• Зігфрыд I фон Орламюндэ (1095—1113)
• Готфрыд Кальвскі (1113—1129)
• Вільгельм фон Орламюндэ (1129—1140)
• Генрых IV Язаміргот (1140—1142)
• Герман III Штахлекскі (1142—1155)

Пфальцграф з дынастыі Гогенштаўфенаў

У 1156 годзе імператар Фрыдрых I Барбароса перадаў гэтыя землі ў спадчыннае валоданне свайму малодшаму брату Конраду.

• Конрад фон Гогенштаўфен (1156—1195)

Пфальцграфы з дынастыі Вельфаў

У 1195 годзе Пфальц перайшоў да дынастыі Вельфаў у выніку шлюбу Генрыха Вельфа з Агнесай, дачкой Конрада Гогештаўфена.

• Генрых V (1195—1213)
• Генрых VI (1213—1214)

Пфальцграфы з дынастыі Вітэльсбахаў

У пачатку XIII стагоддзя, у выніку шлюбу Агнесы, дачкі Генрыха V і ўнучкі Конрада Гогенштаўфена і Ота, герцага Баварыі, тэрыторыя Пфальца перайшла да дынастыі Вітэльсбахаў, якія з'яўляліся герцагамі Баварыі. У выніку прадстаўнікі гэтай дынастыі былі нейкі час адначасова і герцагамі Баварыі, і пфальцграфамі. Розныя галіны дынастыі Вітэльсбахаў кіравалі Пфальцам да скасавання яго як самастойнай дзяржавы ў 1803 годзе і далей да 1918 года. З гэтага часу леў стаў геральдычным сімвалам гербаў Баварыі і Пфальца.

• Людвіг I Вітэльсбах (1214—1227)
• Атон II (1227—1253)
• Людвіг II (герцаг Верхняй Баварыі; 1253—1294)

Пазней, у выніку падзелу тэрыторыі паміж спадчыннікамі Людвіга II у 1294, старэйшая галіна Вітэльсбахаў атрымала і Рэйнскае пфальцграфства, і тэрыторыі ў баварскім «Nordgau» (Баварыя на поўнач ад ракі Дунай) з цэнтрам у горадзе Амберг. Паколькі гэты рэгіён быў палітычна звязаны Рэйнскім пфальцграфствам, ён атрымаў назву «Верхні Пфальц» («Oberpfalz») у адрозненне ад «Ніжняга Пфальца», размешчанага на берагах Рэйна.

• Рудольф I (1294—1317)
• Адольф (1317—1327)

Па ўмовах пагаднення, заключанага ў Павіі ў 1329, імператар Людвіг IV, сын Людвіга II, вярнуў Пфальц сваім пляменнікам Рудольфу і Руперту.

• Рудольф (1329—1353)
• Рупрэхт I (1353—1356)

Курфюрства Пфальц (1356—1777)

Паводле Залатой булы 1356 года, рэйнскі пфальцграф быў прызнаны адным са свецкіх курфюрстаў. З гэтага часу пфальцграф Рэйнскі звычайна называўся курфюрстам Пфальцкім (ням.: Kurfürst von der Pfalz).

З прычыны практыкі падзелу зямель паміж рознымі галін сям'і, у пачатку XVI стагоддзя малодшыя лініі Пфальцкіх Вітэльсбахаў прыйшлі да ўлады ў Зімерне, Кайзерслаўтэрне і Цвайбрукене ў Ніжнім Пфальцы і ў Нойбургу і Зульцбасе ў Верхнім Пфальцы. Курфюрства Пфальцкае з цэнтрам у Гайдэльбергу прыняло лютэранства ў 30-х гадах XVI стагоддзя і кальвінізм у 50-х гадах.

Першае курфюрства (1356—1648)

Дынастыя Вітэльсбахаў
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Рупрэхт I	1356—1390
	Рупрэхт II	1390—1398	Пляменнік Рупрэхта I, сын Адольфа, Пфальцграфа Рэйнскага
	Рупрэхт III	1398—1410	Сын Рупрэхта II, абраны Каралём Германіі ў 1400
	Людвіг III	1410—1436	Сын Руперта III
	Людвіг IV	1436—1449	Сын Людвіга III
	Фрыдрых I	1449—1476	Брат Людвіга IV
	Філіп	1476—1508	Сын Людвіга IV
	Людвіг V	1508—1544	Сын Філіпа
	Фрыдрых II	1544—1556	Брат Людвіга V
	Ота Генрых	1556—1559	Пляменнік Фрыдрыха II, сын Руперта Фрайзінгскага
Дынастыя Зімернаў
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Фрыдрых III	1559—1576	Калі старэйшая галіна сям'і згасла ў 1559 годзе, курфюрства прайшло да Фрыдрыха III, першага прадстаўніка зімернскай галіны Вітэльсбахаў на пфальцкім троне. Фрыдрых III быў перакананым кальвіністам, таму ад гэтага часу Пфальц стаў адным з галоўных цэнтраў кальвінізму ў Еўропе, падтрымліваў кальвінісцкія паўстанні ў Нідэрландах і Францыі.
	Людвіг VI	1576—1583	Сын Фрыдрыха III. Дзякуючы ўплыву маці падтрымліваў лютэран.
	Фрыдрых IV	1583—1610	Сын Людвіга VI. У першыя гады свайго кіравання знаходзіўся пад уплывам дзядзькі — Ёгана Казіміра, які зноў увёў у Пфальцы кальвінізм. Адзін з заснавальнікаў (пры дапамозе свайго саветніка — герцага Крысціяна Анхальцкага) Евангелічнай уніі ў 1608 годзе.
	Фрыдрых V	1610—1623	Сын Фрыдрыха IV. У 1613 годзе ажаніўся з Лізаветай Сцюарт, дачкой Якава I, караля Англіі. У 1619 годзе прыняў трон Багеміі ад Багемскіх штатаў. Неўзабаве быў пераможаны сіламі імператара Фердынанда II у Бітве на Белай Гары ў 1620, у выніку чаго іспанскія і баварскія войскі занялі Пфальц. Фрыдрых быў пазбаўлены трона і выгнаны з Імперыі.
Баварская дынастыя (1623—48)
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Максіміліян I	1623—1648 (пам. 1651),	Землі Фрыдрыха V і яго тытул курфюрста былі перададзены баварскаму герцагу Максіміліяну I, прадстаўніку адной з галін дынастыі Вітэльсбахаў. Хоць тэарэтычна ён лічыўся курфюрстам Пфальца, аднак больш вядомы ён як курфюрст Баварыі. Пачынаючы з 1648 года кіраваў толькі ў Баварыі і Верхнім Пфальцы, аднак захаваў усе свае курфюрсцкія прывілеі і пануючую ролю ў Пфальцы.

Другое курфюрства (1648—1777)

Адноўленая дынастыя Зімернаў
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Карл I Людвіг	1648—1680	Сын Фрыдрыха V. Па выніках Вестфальскага міру ў 1648 годзе Карл Людвіг атрымаў у кіраванне землі бацькі і стаў новым, восьмым курфюрстам, аднак цяпер пфальцкае курфюрства было па годнасці ніжэй за іншыя сем.
	Карл II	1680—1685	Сын Карла I Людвіга. Апошні з дынастыі Зімернаў.
Дынастыя Нойбурга
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Філіп Вільгельм	1685—1690	У 1685 годзе дынастыя Зімернаў згасла, і Пфальц быў атрыманы ў спадчыну Філіпам Вільгельмам, графам Пфальц-Нойбурга (які быў таксама герцагам Юліха і Берга). Каталік па веравызнанні.
	Ёган-Вільгельм	1690—1716	Сын Філіпа Вільгельма
	Карл III Філіп	1716—1742	Брат Ёгана Вільгельма II. Апошні з дынастыі Нойбургаў. Перамясціў сталіцу Пфальца з Гайдэльберга ў Мангейм у 1720 годзе.
Дынастыя Зульбахаў
Выява	Імя	Даты	Заўвагі
	Карл IV Тэадор	1742—1777	Пфальц быў атрыманы ў спадчыну герцагам Карлам Тэадорам з Зульбаха. Карл Тэадор таксама атрымаў у спадчыну курфюрства Баварыі, калі яе кіруючая дынастыя згасла ў 1777 годзе.

Курфюрства Баварыі і Пфальцграфства Рэйнскае (1777—1803)

Дынастыя Зульбахаў
Выява	Імя	Дата кіравання	Заўвагі
	Карл IV Тэадор	1777—1799	сан і паўнамоцтвы курфюрста Пфальцкага былі ўключаны ў курфюрства Баварыі Карлам Тэадорам. Аднак ён захаваў тытул «Пфальцграф Рэйнскі» (ням.: Pfalzgraf bei Rhein).
Дынастыя Цвайбрукенаў
Выява	Імя	Даты кіравання	Заўвагі
	Максіміліян	1799—1803 (памёр 1825)	спадчыннік Карла Тэадора, Максіміліян Іозеф, герцаг Пфальц-Цвайбрукена, сабраў пад сваё кіраванне ўсе землі Вітэльсбахаў у 1799 годзе. Пфальцграфства было ліквідавана ў час войнаў Французскай Рэвалюцыі. Спачатку землі левага берага Рэйна былі заняты, а затым анексаваны Францыяй у 1795 годзе. У 1803 годзе землі правага берага Рэйна былі захоплены маркграфам Бадэна. Курфюрства Пфальц як асобная дзяржаўная структура знікла, а ў 1806 годзе Свяшчэнная Рымская імперыя была ліквідавана, і ўсе правы і абавязкі курфюрстаў разам з ёй.

Далейшая гісторыя рэгіёна

У 1806 годзе Бадэн стаў Вялікім Герцагствам. На Венскім кангрэсе ў 1814—1815 гадах левабярэжны Пфальц, павялічаны за кошт іншых абласцей, накшталт былога біскупства Шпаер, быў вернуты Вітэльсбахам і стаў фармальна часткай Каралеўства Баварыі ў 1816 годзе і пасля гэтага часу менавіта гэта вобласць стала пераважна вядомая як Пфальц. Вобласць заставалася часткай Баварыі да заканчэння Другой сусветнай вайны, калі была аддзелена і стала часткай новай федэральнай зямлі Рэйнланд-Пфальц.