Вярхоўны Савет Беларусі

Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь — найвышэйшы пастаянна дзеючы прадстаўнічы і заканадаўчы орган дзяржаўнай улады ў Рэспубліцы Беларусь у 1991—1996. Валодаў вяршэнствам і паўнатой заканадаўчай улады і ажыццяўляў яе ад імя народа ў межах і формах, вызначаных Канстытуцыяй і законамі РБ.

Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь
XIII скліканне
Тып
Тып	аднапалатны парламент
Кіраўніцтва
Старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета	Сямён Шарэцкі, Аграрная партыя
Структура
Членаў	260
Сістэма галасавання	мажарытарная
Зала пасяджэнняў

Старшыні Вярхоўнага Савета:

• Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч (в.а. да 9.9.1991 — 26.1.1994)
• Вячаслаў Мікалаевіч Кузняцоў (в.а. 26.1.1994 — 28.1.1994)
• Мечыслаў Іванавіч Грыб (28.1.1994 — 6.1.1996)
• Сямен Георгіевіч Шарэцкі (10.1.1996 — 27.11.1996)

Складаўся з адной палаты (260 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраліся грамадзянамі краіны на аснове ўсеагульнага выбарчага права тэрмінам на 5 гадоў (першыя выбары ў Вярхоўны Савет БССР, які з’яўляўся прадстаўнічым і заканадаўчым органам саюзнай рэспублікі да набыцця ёю самастойнасці, адбыліся ў 1938). Парадак дзейнасці ВС, яго органаў і дэпутатаў вызначаўся Канстытуцыяй 1994, законам «Аб Вярхоўным Савеце Рэспублікі Беларусь», а таксама Рэгламентам Вярхоўнага Савета. Для арганізацыі работы Вярхоўнага Савета выбіраліся Старшыня, яго намеснікі, ствараліся камісіі.

Штогод праводзіліся веснавая і асенняя сесіі, пры неабходнасці — спецыяльныя і нечарговыя пасяджэнні. Да кампетэнцыі Вярхоўнага Савета належала прыняцце Канстытуцыі і ўнясенне ў яе змяненняў і дапаўненняў, прыняцце законаў і пастаноў, кантроль за іх выкананнем, назначэнне чарговых выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, правядзенне рэспубліканскіх рэферэндумаў, вызначэнне асноўных кірункаў унутранай і міжнароднай палітыкі Рэспублікі Беларусь, іншыя пытанні.

Выдаваў «Ведамасці Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь».

Дзейнасць Вярхоўнага Савета спынена 27 лістапада 1996 года ў выніку праведзенага рэферэндума і прыняцця Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь 1994 (са змяненнямі і дапаўненнямі), паводле якой функцыі былога вышэйшага прадстаўнічага органа адышлі да Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь і Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

Палата Прадстаўнікоў, створаная па выніках правядзення рэферэндуму 1996 года не была прызнана міжнароднай супольнасцю ў якасці беларускага парламента. Да 2000 года — тэрміну, калі скончыліся паўнамоцтвы Вярхоўнага савета 13-га склікання, менавіта ён быў прадстаўлены ў Парламенцкай асамблеі АБСЕ.

Паўнамоцтвы

Да кампетэнцыі Вярхоўнага Савета належалі:

• прыняцце і змена Канстытуцыі;
• прыняцце законаў і пастаноў, кантроль за іх выкананнем;
• тлумачэнне Канстытуцыі і законаў;
• прызначэнне рэспубліканскіх рэферэндумаў, выбараў Прэзідэнта, дэпутатаў Вярхоўнага Савета і мясцовых Саветаў;
• фарміраванне асноўных органаў судовай і фінансавай улады;
• зацвярджэнне рэспубліканскага бюджэту і справаздачы аб яго выкананні;
• устанаўленне падаткаў і збораў, кантроль за грашовай эмісіяй;
• ратыфікацыя і дэнансацыя міжнародных дамоў;
• прыняцце рашэнняў аб амністыі, аб'яўленне вайны і заключэнне міру;
• вызначэнне ўнутранай і знешняй палітыкі, ваеннай дактрыны, адміністрацыйна-тэрытарыяльнага ўладкавання;
• устанаўленне дзяржаўных узнагарод, званняў і класных чыноў;
• роспуск мясцовых Саветаў дэпутатаў у выпадку парушэння імі заканадаўства.

Вярхоўны Савет таксама мог вырашаць іншыя пытанні ў адпаведнасці з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь.

Галасаванне на пасяджэннях адбывалася асабіста кожным дэпутатам. Законы і пастановы лічыліся прынятымі, калі за іх прагаласавала большасць выбраных дэпутатаў. Прынятыя законы накіроўваліся на подпіс Прэзідэнту ў дзесяцідзённы тэрмін.

З ліку дэпутатаў выбіраліся Старшыня Вярхоўнага Савета, Першы намеснік і намеснікі Старшыні. Таксама ўтвараліся пастаянныя камісіі і іншыя органы, якія займаліся падрыхтоўкай законапраектаў, папярэднім разглядам пытанняў і кантролем за выкананнем законаў. Пры неабходнасці маглі стварацца следчыя, рэвізійныя і іншыя часовыя камісіі.

Літаратура

• Г.А. Маслыка. Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 396. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
• Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 года.

У Вікіцытатніку ёсць старонка па тэме Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь

Гл. таксама

• Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 13-га склікання
• Спіс дэпутатаў Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь 13-га склікання